Eenheid en gescheidenheid

"Ik bid voor hen; Ik bid niet voor de wereld, maar voor degenen, die Gij Mij gegeven hebt, want zij zijn Uw. En al het Mijne is Uw, en het Uwe is Mijn; en Ik ben in hen verheerlijkt. En Ik ben niet meer in de wereld, maar deze zijn in de wereld, en Ik kome tot U, Heilige Vader, bewaar ze in Uw Naam, die Gij Mij gegeven hebt, opdat zij een zijn, gelijk als Wij. Toen Ik met hen in de wereld was, bewaarde Ik ze in Uw Naam. Die Gij Mij gegeven hebt, heb Ik bewaard, en niemand uit hen is verloren gegaan, dan de zoon der verderfenis, opdat de Schrift vervuld worde."

Johannes 17 : 9-12

'Opdat zij allen een zijn' was de slogan bij de totstandkoming van de PKN. Ik wil Jezus' lijden overdenken en me nu niet in kerkpolitiek verliezen, maar een ding wist en weet ik: dat was niet de werkelijke essentie van Jezus' woorden. Want in diezelfde zinnen klinkt ook gescheidenheid door: "Ik bid niet voor de wereld". En dat wereld meer is dan alles wat buiten de kerk zit, blijkt duidelijk uit Gods Woord. Hoe kan Jezus bidden "Vader vergeef het hen, want ze weten niet wat ze doen", terwijl Hij hier duidelijk aangeeft: "Ik bid niet voor de wereld…"?

Eenheid

Jezus is toch God? Hij is toch almachtig? En alomtegenwoordig? Uit Jezus' woorden lijkt de beperktheid van Jezus te spreken: "Ik kom tot U, Heilige Vader, bewaar ze in Uw Naam". Blijkbaar is Jezus niet meer in staat om voor de Zijnen te zorgen, wanneer Hij niet meer op de aarde is, maar bij Zijn Vader in de hemel terug is.
Nou, niets is minder waar. Alleen… Jezus bidt hier en spreekt bevattelijke taal voor Zijn jongeren. Zij konden slechts denken in 'er zijn' en 'er niet zijn'. Wie ergens niet is, kan daar dus ook niets uitwerken. Dat is heel menselijk gedacht, maar ik vermoed dat zij met al hun woorden over dat Jezus 'de Zone Gods was' toch heel menselijke ideeën over Hem hadden.
Met deze 'menselijk bevattelijke' woorden wil Jezus hen troosten, juist als Hij er niet meer is. En dan doelt Hij op zowel zijn grafperiode als de periode tussen Hemelvaart en Pinksteren. Nog maar net had Hij Zijn jongeren vertelt over de 'andere' Trooster Die zou komen. Maar Die is er niet direct!
Al die tijd dat Jezus bij hen was 'bewaarde Hij hen in Gods Naam'. Maar als Hij er voor hen niet is, omdat Hij Zelf verlaten zijn door Zijn Vader – vanwege onze zondenlast – draagt Hij hen aan Zijn Vader op.
Het is opmerkelijk dat er driemaal het woord 'bewaren' in deze teksten staat. Terwijl in de eerste twee gevallen hetzelfde woord wordt gebruikt (tereo), wordt de derde maal een ander woord gebruikt (phulasso). Die woorden worden doorelkaar gebruikt. Waar de herders de wachthouden (phulasso) over hun kudde, bewaken (tereo) de soldaten bij het kruis Jezus en de twee moordenaars. Waar de rijke jongeling beweert dat hij alle geboden van God heeft onderhouden (phulasso), worden de discipelen de wereld ingestuurd om de mensen te leren te onderhouden (tereo) alles wat Hij hen heeft geboden.
Toch komt er een bijzonder aspect om de hoek kijken als je kijkt waar deze woorden oorspronkelijk vandaan komen. Tereo is verwant aan een woord (theoreo) dat 'aandachtig bezien' betekent, als ook 'genieten van iemands aanwezigheid'. Zo bewaarde Jezus de Zijnen in Gods Naam en tot de eer van Zijn Vader. Als het in vers 12 gaat om het bewaren van de uitverkorenen ten opzichte van de 'zoon der verderfenis' en zijn consorten dan zien we dat het woord phulasso verwant is aan 'phule' dat volk of natie betreft. Je kunt alle mensen gelijk beschouwen, maar de ene mens behoort tot de ene natie en de ander behoort tot een ander volk. Je kunt één Europa wensen en net doen of er geen grenzen zijn, maar je wist grenzen niet met eigen hand uit.
Opdat zij allen een zijn is geen menselijke creatie, maar slechts mogelijk als het ook inhoudelijk is zoals Jezus het omschrijft: "Zoals Wij Eén zijn". Dat bindt over kerkmuren, geografische en raciale grenzen heen. Maar alleen dát!

Gescheidenheid

Heel duidelijk bidt Jezus niet voor de wereld. Zij valt buiten Zijn bijzondere bescherming (al regent de HEERE over zowel bozen als goeden). De wereld moet uiteindelijk op 'eigen benen' staan en staat voor 'eigen rekening'. Wie niet in Gods weg gaat kan niet op Zijn zegen hopen. Dat is per definitie onmogelijk. Dat neemt niet weg dat iemand uit de wereld kan worden overgezet in het Koninkrijk van het licht. Je kunt eindeloos je focussen op het 'buitenstaan van de wereld'. Maar beijver veel meer het zendingsbevel dat ook zij binnen mogen zijn die nu buiten staan! Dat is onze roeping.
Passiviteit laat een oneigenlijke gescheidenheid onnodig voortbestaan.
Niemand uit diegenen die de Vader aan Jezus gaf, is verloren gegaan (afgevallen), dan alleen Judas. Hij viel er buiten 'opdat de Schrift vervuld zou worden' Misschien is het beter (duidelijker) dat woordje 'opdat' te vertalen met 'zodat' of 'waardoor'. Dat laatste is niet helemaal direct vertaald, maar geeft wel aan dat met de zonde van Judas een voorzegging in de Schrift is vervuld geworden; wat dus niet inhoudt dat hij willoos als pion op Gods schaakbord is ingezet om dat Schriftwoord maar vervuld te krijgen. Nee, Judas maakt welbewuste keuzen en ook na de zonde zou er vergeving mogelijk zijn; ware het niet dat Judas een andere weg kiest.
Je ziet: het is van tweeën één. Of je begeert de eenheid in Christus en de Vader óf je keert je tegen Hem en behoort tot de gescheidenheid. En denk niet dat het een willekeurig spelletje van Gods uitverkiezing is. Dat mensen voor God evenzeer nummers en pionnen zijn, als in onze huidige samenleving en het verderfelijke bedrijfsleven van groot geld, macht en corruptie. Nee, lees maar wat er in vers 10 staat: "En al het Mijne is Uw, en het Uwe is Mijn; en Ik ben in hen verheerlijkt." Doordat de Vader de Zijnen aan Jezus heeft gegeven als bekroning van Zijn werk, wordt Hij in hen en door hun verlossing verheerlijkt.
Zoals een kersverse vader en moeder naar hun pasgeboren kindje kijken en in dat kind hun liefde voor elkaar zien, zo kijk Jezus naar ons en ziet er de liefde van Zijn Vader voor Hem in en vice versa! Maar dat gaat niet buiten dat kindje om… met hoeveel warmte en diepe liefde zullen die ouders dat kindje knuffelen en verzorgen, liefkozen en beschermen. Het is immers het tastbare bewijs en bezit van hun diepste diepten. Zo ook zijn de vrijgekochten verzekerd van Gods omhelzing en verzorging, liefde en bescherming. Ze zijn immers het tastbare bewijs en bezit van Gods diepste diepten. Hoewel God volzalig en algenoegzaam in Zichzelf is, heeft Hij ervoor gekozen Zijn kinderen in die volzaligheid en algenoegzaamheid te betrekken, ja hen erin te trekken. Hier houdt mijn verstand op en blijft een zalig en zoet genieten over; nu in beginsel maar straks onbegrensd en ongetemperd tot in alle eeuwigheid. Dan zijn we een, zoals God Eén is.