De Bruidegom en de vriend van de Bruidegom

Johannes de Doper door Matthias Grunewald, geschilderd tussen 1510 en 1515

"…Wij spreken, wat Wij weten, en getuigen, wat Wij gezien hebben…"

Johannes 3 : 11b

Pas daarnet – toen ik een rondje liep en genoot van de stilte van de avond en de rustige, frisse wind – drong het tot me door hoe dicht Jezus en Johannes de Doper bij elkaar hebben gestaan. Jezus moet Zich eenzaam hebben gevoeld, temidden van zoveel ongeloof, haat en onbegrip. Slechts Johannes en Hij wisten waarover zij spraken. Slechts Johannes en Hij waren ooggetuige van hemelse zaken. Laten we nog even stil nadenken over deze intieme band in het licht van het Avondmaal.

Eenzaam maar niet alleen

Constant was Jezus bezig uitleg te geven van hemelse zaken in aardse taal. Voortdurend stuitte Hij op onbegrip of een beperkt bevattingsvermogen. Hoe vermoeiend is dat voor een predikant of zendeling. Hoeveel te zwaarder voor de Heiland! Hier, tegen Nicodémus, vertelt Jezus dat Hij slechts één medestander onder de mensen heeft, slechts één die het begreep. En dat lijkt ons teveel roem over Johannes de Doper, die toch in zijn gevangeniscel werd geplaagd door twijfel: "Bent U het nou, of verwachten wij een Ander?"

Nergens lezen wij van een ontmoeting tussen Jezus en Johannes de Doper dan alleen bij Zijn Doop en even daarvoor. Toch kan ik me niet aan de gedachte onttrekken dat er meer ontmoeten moeten zijn geweest. Wat een bijzondere getuigenis legde Jezus later over Johannes af: "onder degenen, die van vrouwen geboren zijn, is niemand opgestaan meerder dan Johannes de Doper; doch die de minste is in het Koninkrijk der hemelen, is meerder dan hij. En van de dagen van Johannes den Doper tot nu toe, wordt het Koninkrijk der hemelen geweld aangedaan, en de geweldigers nemen hetzelve met geweld. Want al de profeten en de wet hebben tot Johannes toe geprofeteerd. En zo gij het wilt aannemen, hij is Elias, die komen zou." (Mattheüs 11 : 11-14)

Juist in dit hoofdstuk merken we hoezeer Johannes betrokken was op het werk van Christus en… hoe hij tóch twijfelde, ondanks die hoge woorden van Jezus. Zouden Jezus en Johannes met elkaar hebben gesproken over al die zaken die met de wedergeboorte te maken hebben? Hij lijkt erop. Zou Jezus hem hebben verteld over de weg die Hij moest gaan? Wat had Johannes gezien? En wat had hij begrepen? Jezus spreek over 'weten'; Johannes ontving diepe kennis. Al in zijn moeders buik was hij zeer betrokken op Jezus.

Eenzaam en toch alleen

En toen het aangrijpende en beslissend wrede gebeurde – dat Johannes werd onthoofd – trok Jezus Zich terug. Hij was die dag al druk geweest, maar deze boodschap zoog alle kracht uit Hem weg. Hij was voluit God, maar ook voluit mens. In Markus 6 zien we de lijnen door elkaar lopen. Johannes wordt onthoofd en de apostelen worden uitgezonden. De discipelen van Johannes begraven hun geliefde meester en brengen de boodschap van zijn dood bij Jezus. De apostelen komen met grote verhalen terug en Jezus neemt ze mee naar een stille, woeste plaats. Maar als er een schare komt om Hem te zoeken, is Hij met innerlijke ontferming bewogen en spijzigt hen. Aan het einde van die enerverende dag stuurt hij zowel de mensen als de apostelen weg en we lezen: "En als Hij aan dezelve hun afscheid gegeven had, ging Hij op den berg om te bidden." Nu is er geen 'Wij' meer die weten, spreken, getuigen. Johannes is Hem voorgegaan naar de hemel en zingt bij Zijn Vader in de hemel. Heimwee vervult Jezus en ook Hij zoekt het aangezicht van Zijn Vader. Dat kun je je levendig voorstellen.
Als Hij later 'grotelijks begeert' het Avondmaal te vieren met de Zijnen was er hoop dat Zijn jongeren eindelijk de positie van Johannes de Doper in konden nemen. Maar niets was minder waar. Ook toen de verrader was weggestuurd en het bijzondere drietal Johannes-Jacobus-Petrus werd meegenomen in de Hof van Gethsémané bleek overduidelijk dat zij niet wisten, niet hadden gezien en al helemaal niet spraken of getuigden. Opnieuw wordt helder hoe bijzonder de band met Johannes de Doper moet zijn geweest.
Nergens spreekt Johannes op verheven toon over hemelse zaken. Zijn prediking was vooral waarschuwend, vanwege de bijl aan de wortels, weet je wel? Johannes zocht naar aardse woorden om de hemelse duidelijk te maken. Maar, zo zegt Jezus in de tekst die we vandaag voor de tweede maal overdachten: "Gijlieden neemt Onze getuigenis niet aan." Hij zegt niet "jullie begrijpen gewoon niet wat Ik bedoel". Nee, Hij wijst erop dat het 'weten' er wel is, maar dat het een bewuste keuze is om het te negeren!
Ik ben jaloers op Johannes de Doper, die zo dicht bij Jezus mocht zijn. Hem zo goed mocht kennen en zo diep mocht zien en begrijpen. Hij heeft geworsteld om aardse woorden te vinden die iets weerspiegelden van de hemelse zaken die hij moest verkondigen. En God gaf hem die. Maar… dat zitten aan Jezus voeten, dat is toch wel een heerlijke plek. Maria had het goed gezien: daar moest je wezen.

Zo heel dicht bij Jezus
kan ik nu niet staan,
Hij is naar de hemel
Weer terug gegaan.
Maar nog klinkt Zijn stemme
Zo vol heerlijkheid:
"’K Heb voor al Mijn kinderen,
hier een plaats bereid."

Kan ik zo dicht niet bij Jezus staan? Aanstaande zondag hoop ik dicht bij Hem te zitten, aan Zijn tafel. En ik hoop met de kinderen uit Jezus' dagen Zijn handen op mijn leven te ervaren:

Eenmaal mochten kinderen,
rondom Jezus staan,
Niemand mocht ze hinderen
Om tot Hem te gaan.
Vriendelijke woorden,
heeft Hij toen gezegd.
Zegenende handen
Op hun hoofd gelegd.

 Want Hij is gisteren en heden Dezelfde en tot in der eeuwigheid!