Afhaken omdat het prijskaartje te veel is

Paulus die lange tijd nauw samenwerkte
met Demas, uit 'Icons of the Bible',
gefotografeerd door James C. Lewis

Meelopers heb je altijd gehad. Het zijn niet altijd Ananiassen en Saffira's, die uiteindelijk afhaken. Dat soort afhakers heeft iets triests. Hoewel het fout is kun je toch wel enig gevoel van rechtvaardigheid hebben bij de dood van Ananias en Saffira. Maar mensen die intens hebben meegewerkt in het Koninkrijk van God en toch op het laatst afhaken omdat de prijs te hoog is, hebben iets tragisch. Maar laten we ons niet te zeer door ons gevoel meeslepen, ze hebben ook iets desastreus binnen de kerk, immers er worden mensen door in verwarring gebracht. Wellicht ook haken er meerderen af. Ik snap Paulus wel, die klaagt over het feit dat Demas hem heeft verlaten.

De vorige keer keken we naar Judas. Min of meer ook iemand die langetijd meeloopt en meewerkt, maar wel van een andere orde. Het afhaken van Demas is namelijk – naar mijn overtuiging – geen wraakoefening tegen de kerk. Maar hij heeft de kosten blijkbaar niet goed overrekend, of gaandeweg het proces van werken in het Koninkrijk is de 'rekening' te hoog opgelopen. Als Demas op jouw zoon of dochter lijkt, wat kun je dan van hem leren?

"Want Demas heeft mij verlaten, hebbende de tegenwoordige wereld liefgekregen,
en is naar Thessalonica gereisd…"

2 Timotheüs 4 : 10a

Wie is Demas

Demas word nogal eens op dezelfde lijn gezet als Judas en Gehazi. Maar is dat juist? Uit de Bijbel kunnen we opmaken dat hij een trouw medewerker van Paulus was, zoals Timotheüs en Lukas bijvoorbeeld. Dr. H. Veldkamp schrijft er het volgende over:

"Wij weten wel niet zo bijzonder veel van hem, en hij is ook niet een zó op de voorgrond tredende figuur als bijvoorbeeld Barnabas en Markus, twee mannen in de schaduw van Paulus, over wie wij vroeger reeds spraken, maar toch is hij een medearbeider van de grote heidenapostel geweest, en blijkens de schaarse gegevens in Paulus' brieven niet een van de minst gewaardeerde medearbeiders.
Het is merkwaardig — het zij even terloops opgemerkt — hoe het getal van Paulus' helpers in het zendingswerk gestaag gegroeid is. Deze zendeling bij de gratie Gods is stellig een goed organisator geweest, die overal z'n mannetjes wist te vinden en aan het werk te zetten, en in de brief waar we ook van Demas lezen (2 Tim. 4) duikt zo maar een hele reeks van namen op van allerlei medewerkers: Crescens, Titus, Tychicus, Erastus, Trofimus, Aquila en Priscilla — het zijn allemaal mensen in de achterhoede weliswaar, van wie we vaak niet veel meer dan de namen weten, maar wie zal zeggen, van welke onberekenbare waarde zij geweest zijn voor het koninkrijk Gods. Onder hen was dan ook Demas!
In z'n tweede brief aan Timotheüs, een brief die geschreven is vlak vóór z'n dood, noemt Paulus zijn naam voor het laatst, maar niet voor het eerst. De wijze waarop Paulus z'n naam voor het laatst vermeldt, is voor Demas niet zo erg eervol. Hij schrijft: "Demas heeft mij verlaten". In de oorspronkelijke tekst staat het nog scherper: "Demas heeft mij in de steek gelaten" !"

Als je het gehele artikel van dr. Veldkamp wil lezen, kijk dan hier. Hij stelt dat Demas echt niet bij de eerste de beste tegenslag is afgehaakt. Demas bleef zelfs bij Paulus, in diens gevangenschap in Rome:

"Die (eerste) gevangenschap van Paulus in Rome was nog vrij ongevaarlijk. Ze was ook vrij dragelijk. Aan Paulus waren allerlei faciliteiten toegestaan, en contact met deze gevangene betekende nog geen levensgevaar. Op de duur is Paulus zelf dan ook weer vrijgelaten. Heel anders stond het met Paulus' tweede gevangenneming in Rome. Ze was het gevolg van de felle haat tegen al wat christen was tijdens het bloedige regiem van keizer Nero. Door de Gestapo van de bloedhond Nero is Paulus gegrepen en deze gevangenschap zal het einde van zijn leven betekenen: "reeds word ik als een plengoffer geofferd, en het tijdstip van mijn verscheiden staat voor de deur". Een vriend en metgezel van Paulus te zijn, betekende toen candidaat te zijn voor het schavot! Maar ziet — ook dan treffen we Demas aan in het gezelschap van de "terrorist" Paulus. Niet alleen gedurende de eerste, maar ook tijdens de tweede gevangenschap van Paulus is Demas present. Hij heeft niet geschroomd de grote heidenapostel te volgen tot voor de poorten des doods!"

Toch is er een omslag in het denken van Demas gekomen. Hoewel het allemaal wat onduidelijk blijft in Gods Woord, vertelt Veldhuis er wel dit van:

"We vernamen, dat de heiden Demas het evangelie van Christus aannam, alles verliet om Paulus te helpen in het zendingswerk, ja zelfs de heidenapostel volgde tot in Rome — het hol van de leeuw. Maar toen is hem daar de grond te warm geworden onder de voeten. Hij is voor de consequentie teruggedeinsd. Het offer om voor Christus te lijden en zelfs de dood in te gaan, valt hem te zwaar. Hij verlaat de bloedstad van Nero, om de rust en de veiligheid te zoeken in Thessalonica. In Rome christen te zijn is te gevaarlijk, in Thessalonica is het volkomen ongevaarlijk en misschien nog een eervol bedrijf. Het komen tot Jezus is nog zo bezwaarlijk niet, het blijven bij Hem, volharden tot het einde, dat is de heilige kunst van het geloof. We denken bij Demas als vanzelf aan het zaad dat terstond hoog opschoot, maar verdorde toen de zon opkwam, toen het héét werd. Want het had geen diepte van aarde. En Paulus klaagt: "Demas heeft mij verlaten, en is naar Thessalonica vertrokken".

Geen hard oordeel

Deze desertie heeft Paulus diep geraakt en pijn gedaan. Hij heeft ervaren dat de discipel niet meerder is dan zijn Meester. Ook Hem hebben ze verlaten. Allen. Dat Paulus in de steek is gelaten doet hem wel pijn, maar de pijn betreft vooral het motief van Demas:

"Wel, dat zat 'm in het motief, dat Demas bewoog. In de regel zit het goede of het kwade van een bepaalde daad niet in de daad zelf, maar in het verborgen motief. En dat omschrijft Paulus aldus: "uit liefde voor de tegenwoordige wereld". Paulus noemt hier de man bij z'n naam, en de zonde bij haar naam, en dat is ook maar het allerbeste. Het is wel scherp gezegd, doch zo'n prediking haalt meer uit, dan wanneer de gemeente wordt doodgegooid met dierbare en versleten termen die de conscientie niet meer raken."

De HEERE heeft echter Zijn dienstknecht Paulus wel getroost. Hij was wel eenzaam, maar niet alleen. Niettemin houdt Paulus zijn hart vast over Demas. Hoe zal dit aflopen? Zal Demas nog eens terugkeren? Zal hij, net als de rijke jongeling, verknocht blijven aan zijn aardse goed? Ik houd hem zelf namelijk liever op dezelfde waarde als de rijke jongeling, dan op die van de vrouw van Lot. Niettemin waarschuwt Jezus ook voor háár houding. Wat kan ons vergankelijk bezit op aarde ons toch een zand in de ogen strooien.
Laten we geen grote woorden over Demas spreken, maar van hem leren, dat die neiging ons zo snel in het bloed zit, om 'eieren voor je geld' te kiezen en te vluchten als het nog kan. We luisteren zo graag naar de verhalen van geloofshelden, maar ik wist al heel jong dat ik niet zo'n held was en dat er wel een oceaan aan kracht en genade voor nodig is, wilde ik blijven staan in het heetst van de strijd. Wees er maar eerlijk over en zie er ook je zwakheid en zonde maar in. Standvastigheid is namelijk een gave en geen verworven bezit. Wie zal volharden tot het einde, die zal zalig worden, niet waar? Maar wel in Zijn kracht.
Als Demas mijn zoon was, dan had hij een aardje naar zijn vaartje. Echter, diepweg wenste ik dat mijn zoon nog iets van Demas had…

Tot besluit van de serie 'Afhakers'

Ik had de serie nog langer kunnen maken, maar ik verlang weer naar een bijbelgedeelte tekst voor tekst te overdenken. Niettemin heeft de diversiteit aan afhakers in de Bijbel me veel gezichtspunten opgeleverd en me ook veel details geleerd.
Als de serie vragen oproept of andere reacties, schroom niet om te reageren. God zij je nabij als je zo'n afhaker in je directe omgeving kent, misschien wel tussen je eigen kinderen. Roep de Naam van de Drieënige voortdurend en aanhoudend aan, Die Zich aan de naam van je kind heeft verbonden in de Doop. Dat is geen verbondsautomatisme, maar de enige weg die nog overblijft. En blijf zoeken naar gelegenheden om zonder wrevel en irritaties op te roepen een goed geluid en een goed beeld van de Heere Jezus te verspreiden om hem of haar tot nadenken te stemmen, ja tot jaloersheid te wekken. En als er op geen enkele manier meer normaal gesprek mogelijk is, spreek dan maar niet. Dan ben jij als ouder of vriend blijkbaar niet de uitgelezen persoon om iemand van gedachten te doen veranderen. Wanneer alles escaleert en vrienden of kinderen botweg schoppen en hun eigen weg, koste wat het kost, willen vervolgen, moet je ze loslaten. Immers, de irritatie in hun denken, stimuleert ze om verder bij de HEERE weg te rennen. Die fanatieke anti-christelijke drive keer je niet zomaar met woorden. En werkt, als je telkens de confrontatie blijft zoeken, alleen maar destructief verder in de rest van je gezien/familie en in je eigen geloofsleven. En dat is wat satan wil. Dan moet je iemand, net als Paulus, maar aan de satan overgeven. Dat klinkt hard, maar lees dan eerst dit artikel, om die uitdrukking goed te begrijpen. Je laat iemand dan maar gaan, zijn schade tegemoet, weliswaar als een gewaarschuwd mens!
Dat neemt niet weg dat het gebed blijft. Heb verwachting, ook al is er nog geen wolkje ter grootte van een mannenhand te zien! Want we hebben een rijk en machtig God die juist zondaren zoekt (afhakers in alle hoedanigheden) om te zaligen!