Zo dichtbij de zaligheid en zo ver er vandaan!

"Jezus antwoordde: Voorwaar, voorwaar zeg Ik u: Zo iemand niet geboren wordt uit water en Geest, hij kan in het Koninkrijk Gods niet ingaan"

Johannes 3 : 5

Had Nicodémus eerst al moeite met die term 'opnieuw geboren worden', nu gebruikt Jezus weer een nieuwe term: geboren worden uit water en Geest. Wil Jezus nog meer verwarring zaaien of is dit juist een verduidelijkende uitleg? En heeft Nicodémus dat ook begrepen?

Geboren worden uit water

Het woordje 'geboren worden' kende Nicodémus wel. Niet alleen van het letterlijk geboren worden, maar hij kende het ook in combinatie met water: doop. Dat woord wordt namelijk ook gebruikt in de betekenis van 'over gaan tot het Jodendom' en daarbij werd de proselietendoop gehanteerd. Dus je kunt met enige gerustheid constateren dat deze term voor Nicodémus bekender was dan het 'opnieuw geboren worden'. Het moet hem zeker als uitleg in de oren hebben geklonken. Jezus doelde dus op een 'overgang van het ene naar het andere'.

Ik kom net terug van een kerkdienst waarin de dominee preekte over Romeinen 8 : 14. Daarin werd gesproken over het wandelen door de Geest van God. En de predikant legde uit dat bekering is een overgang van de ene vader naar de andere Vader. Na de zondeval hebben we allemaal een andere vader gekregen: de vader der leugen, de satan. Maar door het wederbarende werk van de Heilige Geest en dankzij Christus is bekering weer mogelijk. Je krijgt een nieuwe Vader: God. Dat beluisterde Nicodémus ook in deze woorden: 'geboren uit water' of 'wedergeboren door water'.

Of hij het gesnapt heeft en kende is nog wat anders, maar hij gaat er niet meer gekscherend en onnozel op in. Hij voelt in ieder geval aan dat Jezus écht iets nieuws en wezenlijks zegt. En hij laat zich onderwijzen door deze Leraar Israëls.

Geboren worden uit de Geest

Dat de doop op zichzelf niet zaligmakend is, weten we als het goed is allemaal. We zijn niet rooms en we zijn ook niet luthers. Er moet wat met die doop door water gedaan worden. De doop door het water leert ons dat we onze zaligheid buiten ons zelf moeten zoeken, in Christus. En de Geest wil ons niet alleen bij Christus brengen, maar ook alles uit Hem nemen en ons toepassen. Geboren worden uit de Geest is zeg maar de missing link in het geloofsleven. Als dat niet gebeurt, kun je het Koninkrijk van God niet binnengaan. Je hebt een geldig paspoort nodig: die nieuwe geboorte.

Gesneden koek, voor ons kerkmensen, zou je zeggen. Maar het is de vraag of wij al wandelen door de Geest, of wel: of wij geboren zijn uit én water én Geest. Ja maar, je moet toch wel eerst dit of daarna dat. En dan kun je toch niet meer dit en mag je dat niet meer. Kijk, dat wettische denken moest Nicodémus leren opgeven. Het Nieuwe Testament leert dat niet meer de offers, maar hét offer van Christus zalig maakt. Die offers uit het Oude Testament wezen alleen maar heen naar… en dat was men geheel kwijt geraakt. Men had voldoende aan de slaafse navolging van de voorschriften in de offerdienst. En ergens zijn we dat tot op de huidige dag nog steeds niet kwijt in kerkelijk Nederland.

Niet dat de wet er niet meer toe doet, maar zij heeft een functie gekregen in het leven van de heiligmaking. Op zichzelf doodt de wet alleen maar. Ze vertelt ons wie en wat we zijn: verloren. Er is geen hoop in ons. Maar ze drijft ons uit tot Christus. En hier, aan Zijn voeten, zat nu juist Nicodémus. Hij was er dichterbij dan hij zich op dat moment realiseerde. Hoe zal hij later hebben teruggekeken naar dit gesprek? Wat zal het onderwijs van Jezus hem hebben geleerd, later, toen zijn ogen voorgoed open gingen? Hij moet met tranen in zijn ogen al die zinnen die Jezus sprak nog eens rustig de revue hebben laten passeren. Wat vielen de dingen langzaamaan op hun plaats. Wat gingen ook bij Paulus later de ogen open! En wat heeft hij daar een last van gehad. Zo dicht bij de zaligheid gezeten en er zo ver van af gebleven al die tijd. Maar… het is nog genadetijd. Heere, open mijn ogen, opdat ik zie. Open mijn oren, opdat ik hoor wat U bedoelt. Een dagelijks terugkerend gebed. Er zit zoveel meer in Gods Woorden dan we oppervlakkig beluisteren!