Jezus' ontroering en onze ontroering

"Nu is Mijn ziel ontroerd…"
Johannes 12 : 27a

Muziek kan me enorm ontroeren. Hoewel het vaak tranen in mijn ogen doet opwellen, geeft het een heerlijk, begrepen en vooral intens gelukkig gevoel. Muziek kan diepe emoties in je los maken. Gisteren hoorde ik een hoogleraar psycho- en neurowetenschappen op Radio 4 vertellen dat juist die emotie die wordt opgewekt door muziek, je creativiteit een enorme boost kan geven. Muziek is tot veel in staan.
Of… een preek… die kan mij soms enorm ontroeren. De predikant kan juist die snaar bij je raken, die strak gespannen staat. Juist die woorden gebruiken, die precies vertolken hoe je de dingen ervaart, ziet en verlangt. Mij ontroert het, als onze predikant vertelt over zijn verlangen naar de eeuwige heerlijkheid. Hij gebruikt dan vaak dezelfde woorden en omschrijvingen, die ook bij mij diep van binnen leven. Heerlijk is het om door je tranen heen die herkenning te ervaren en met volle teugen nu al te genieten, wat straks volkomen realiteit zal zijn.

Had je er weleens bij stil gestaan dat Jezus ook emoties had? Maar zijn dat wel dezelfde als wij mensen? Natuurlijk, Hij is ons in alles gelijk geweest (uitgenomen de zonde), maar…
Hier treffen we Hem aan op een moment dat iets Hem ontroert: "Nú is Mijn ziel ontroerd…"
Waarom nu? Wat ontroert Hem? Wat houdt die ontroering in?

Waarom nu?
Dat is de eerste vraag, die bij me naar boven borrelde. Ik weet niet waarom, maar ik ga op zoek naar een antwoord. Het heeft blijkbaar te maken met het voorgaande. Jezus had gesproken over stervend tarwegraan. Maar ook over 'je leven verliezen'. Of… zou de gedachte aan Zijn Vader (zie de laatste woorden van de tekst van gisteren) een heilig heimwee bij Hem hebben opgeroepen. Immers, Hij wist wat Hem te wachten stond: verlatenheid van Zijn Vader! De aankomende angst, ontroert Hem nu reeds diep! Godverlatenheid maakt de heilige en zondeloze Zoon van God angstig en ontroerd! Doet het jou ook wat? Denk daar eens goed over na, als je dat nog nooit hebt gedaan. Als je daaraan denkt, moet je dan ook uitroepen: "Daar wordt mijn ziel door ontroerd"?

Wat ontroert Hem?

Natuurlijk is er die tekst in Hebreeën 12 vers 2: "…Jezus, Dewelke, voor de vreugde, die Hem voorgesteld was, het kruis heeft verdragen, en schande veracht, en is gezeten aan de rechter hand des troons van God." Maar dat neemt niet weg dat dat wel door een weg van ontroering en zelfs onpeilbare angst en smart heen ging. Denk aan het bloed-zweet in de Hof van Gethsémané, maar ook aan die smartelijke uitroep: "Mijn God, Mijn God, waarom… waarom hebt Gij Míj verlaten?"

Het verlaten zijn van Zijn Vader, Die in al die voorgaande eeuwigheid (hoe druk je zo iets uit?) Hem nog nooit verder als een armlengte van Zich had verwijderd! Immers, Hij speelde vlak voor Gods aangezicht, ja, Johannes tekent Hem in zijn eerste hoofdstuk als de Zoon die in de schoot (of op de schoot) van God de Vader zat, gedrukt aan Gods Vaderhart. Intiemer kan het niet. Ze kenden elkaar van hart tot hart en straks zal dat onwaarschijnlijke gebeuren: de Vader zal doen alsof Hij Zijn Zoon niet kent, ja nooit weer wil zien, vanwege de zondelast der mensen, die Hij torst!

Zou dat Jezus niet diep ontroeren? Schaam jij je ook, als je Hem zo gebukt ziet gaan op dít moment, onder jouw en mijn zondeschuld?

Wat houdt die ontroering in?
Het is je wel duidelijk dat het hier niet om dezelfde ontroering gaat, als ik aan het begin schetste; geen diepe emotie, die eigenlijk ook iets heel moois is.
Hier, in Jezus' gemoed nestelt zich een verwarring (volgens het griekse woord zelfs paniek) en verbijstering. Een heftige beroering die diep onrustig maakt. Er gaat zich een realiteit aandienen, die Jezus in eeuwigheid nooit heeft gekend en ondervonden: vervloekt zijn wegens de zonde!
Ik ervaar bij het schrijven ook een diepe ontroering; hoe beschrijf ik zo iets? Welke woorden kan ik hier voor gebruiken. Hier kun je slechts stamelen. Maar toch is het goed om er – zij het gebroken – woorden voor te vinden. Dat is altijd goed, als je je diepere emoties onder woorden wilt brengen. Ga het niet uit de weg. Zo ook hier: ga er maar eens energie in steken; zoek je woordenschat maar eens vlijtig door naar woorden die hierbij passen! Hoe beschrijf je die gevoelens en die realiteit van dát moment? Laten we luisteren hoe Jezus dat verderop doet; opmerkelijk is dat juist Johannes over dit voorval zwijgt, maar Mattheüs, Markus en Lukas wijden hier wel enkele woorden aan:

"En met Zich nemende Petrus, en de twee zonen van Zebedeüs, begon Hij droevig en zeer beangst te worden. Toen zeide Hij tot hen: Mijn ziel is geheel bedroefd tot den dood toe; blijft hier en waakt met Mij." (Mattheüs 26 : 37-38)

"Wederom ten tweeden male heengaande, bad Hij, zeggende: Mijn Vader! Indien deze drinkbeker van Mij niet voorbij kan gaan, tenzij dat Ik hem drinke, Uw wil geschiede!" (Mattheüs 26 : 42)

"En Hij nam met Zich Petrus, en Jakobus, en Johannes, en begon verbaasd en zeer beangst te worden; en zeide tot hen: Mijn ziel is geheel bedroefd tot den dood toe; blijft hier, en waakt. En een weinig voortgegaan zijnde, viel Hij op de aarde, en bad, zo het mogelijk ware, dat die ure van Hem voorbijginge. En Hij zeide: Abba, Vader! alle dingen zijn U mogelijk; neem dezen drinkbeker van Mij weg, doch niet wat Ik wil, maar wat Gij wilt." (Markus 14 : 33-36)

"Zeggende: Vader, of Gij wildet dezen drinkbeker van Mij wegnemen, doch niet Mijn wil, maar de Uwe geschiede. En van Hem werd gezien een engel uit den hemel, die Hem versterkte. En in zwaren strijd zijnde, bad Hij te ernstiger. En zijn zweet werd gelijk grote droppelen bloeds, die op de aarde afliepen." (Lukas 22 : 42-44)

Je hoeft niet tot de lijdenstijd of Goede Vrijdag te wachten, om Jezus' lijden te overdenken. Doe dat maar regelmatig; beperkt het ook niet tot de vier Avondmaalsvieringen per jaar. Bidt maar met grote regelmaat, dat je Zijn lijden 'recht' (op de juiste manier) leert 'betrachten' (op waarde schatten en op een waardige wijze omschrijven en overdenken). 

Dat is zegenrijk huiswerk. Want… zo worden je gedachten en je hele innerlijk gevormd en gereedgemaakt voor de juiste toonhoogte voor de aanbidding van het Lam. Praiseliederen, zonder de doordenking van Jezus diepe lijden, missen de kern van het Evangelie! Ze missen de juiste 'ontroering'!