Wat is een Kaïnsteken?

"Doch de HEERE zeide tot hem: Daarom, al wie Kaïn doodslaat, zal zevenvoudig gewroken worden! En de HEERE stelde een teken aan Kaïn; opdat hem niet versloeg al wie hem vond."

Genesis 4 : 15

Op 3 februari 1900 (zie bijv. Digibron) werd in Appeltern in de Betuwe een boerenknecht vermoord. Hij was knecht bij ene Mettinus Scherff – een godsdienstwaanzinnige – die een dito waanzinnige, Spiering, liet voorgaan in gezelschappen die bij hem thuis werden gehouden. De satan zou, volgens Spiering in een meisje hebben gezeten dat ze met geestesuitdrijving hadden bevrijd. En toen voer, aldus het verhaal, de satan in die boerenknecht, Jan Brinkman, die erbij kwam staan. De knecht zou, volgens Scherff, het Kaïnsteken hebben, waarop hij zo hardhandig met een stalen pijp werd geslagen dat hij het leven liet. De politie arresteerde de boer en justitie in Nederland verdiepte zich in meerdere secten, zoals die van Zwart Jannetje in Veenendaal. Het Kaïnsteken werd dus een symbool van vloek… Maar is dat Bijbels?

Gods opzoekende zondaarsliefde

"Kaïn, je hebt het echt bij het verkeerde eind. Ik zoek je ondergang niet; als je die al tegemoet gaat, dan is het je eigen bewuste keuze tegenover Mijn bereidwilligheid je te redden van tijdelijke en eeuwige straf." God gaat niet in op Kaïns verdachtmakingen. Hij zet er enkel Zijn uitleg tegenover en die liegt er niet om. Als iemand ooit Kaïn zal doden, dan zal die persoon, of dat dier, zevenvoudig gewroken worden. Dat betekent dus dat er zevenmaal zoveel doden zullen volgen! Gods antwoord is niet in de eerste plaats wraak, zoals Lamech later zal uitleggen, maar een bewijs van Zijn waarachtige bedoelingen om Kaïn te beschermen en een geruststelling voor Kaïn zelf. Wat moet de HEERE nog meer doen?

Even een uitstapje: de HEERE heeft de zondestapel van de mensheid ook zevenvoudig (volledig en volkomen) gewroken… nota bene aan Zijn Zoon. De genoegdoening van Christus is genoeg voor meer dan zeven werelden, zo zei een oudvader eens. Is God daarmee een wraakdoend God of juist een God van opzoekende zondaarsliefde?

Gods beschermende genade

Ik zou Kaïns gezicht bij deze woorden willen hebben gezien. Zou die nukkige trek op zijn gezicht omgevormd zijn – door deze woorden – in een trek van verwondering? Je hoopt het zo, nietwaar? Bij de woorden van Zijn belofte voegt de HEERE er een bewijsteken bij. Niet als een toverformule, maar als een verzekering dat niet zou gebeuren dat iemand het zou vinden en dan zou doden. Een zichtbaar teken van Gods beschermende genade.

Dat teken op zich maakt natuurlijk niet zalig. En zo is het ook met de doop. Ook dat is een teken van Gods barmhartige en beschermende genade. Een teken dat op zichzelf niet zaligmaakt, maar wel van grote zegen en zaligheid spreekt en tot een nieuwe gehoorzaamheid oproept, tot wederkeer naar de HEERE en tot het dienen van deze heerlijke God, Die het niet te laag vindt om Zijn Naam aan die van mensenkinderen te verbinden. Dat moet je toch duizelen?

Gods bewijzende tekening 

Dat Kaïnsteken was dus totaal geen occult symbool van vervloeking. Je kunt zeker niet stellen dat Kaïn middels dit teken door God was gebrandmerkt voor de hel. Hij was al evenmin met dit teken – zoals bomen die moeten worden gekapt, worden gemerkt – gemerktekend voor de engelen die op de Jongst Dag zullen uitgaan om de bozen tussen de goeden uit te halen. Dit teken was – ondanks wat er in ons denken en theologiseren van is gemaakt – een positief teken, een bewijs van Gods welmenendheid!

Wat was dat teken dan precies? Hoe moet je je dat voorstellen? Hoewel we het nooit exact zullen weten, zeggen de Kanttekeningen wel heel mooie dingen hierover. Kaïn zou een dolend bestaan leiden en hij zou in vreemde oorden en andere landen terecht komen. Met dit teken, dat onuitwisbaar was, zou in één klap duidelijk zijn wíe hij was. Als het ware stond een merk op zijn paspoort, waardoor iederen in één oogopslag zou zien wie daar liep: een moordenaar. Maar tegelijk zou iedereen ook zien dat deze persoon genade van God had gekregen. Kaïn werd als het ware middels dit teken een verkondiger van Gods genade. Het teken zou anderen oproepen dat, wanneer zij in dezelfde zonden als Kaïn zouden vallen, zij dan bij de HEERE om genade mochten en konden smeken. Er is plaats voor smekelingen om genade! Het teken zou wraakgierigen of premiejagers afschrikken omdat het hen voor deze God stelde Die de zonde bloedserieus neemt! 

Zonder je weetgierigheid en nieuwsgierigheid te bevredigen, denk ik dat het een zichtbaar en ook leesbaar teken was. Misschien had het wel enige uitleg nodig, maar het zou in ieder geval vragen oproepen. En daar zie ik toch het teken van de Doop en onze christelijke levenswandel, ons leven volgens de bijbelse normen en waarden, in terug. En ik sluit af met de vraag: roept jouw leven ook vragen op? Ja, dan bedoel ik natuurlijk niet vragen als "Hoe kun je nou als christen zo doen of spreken", maar roept onze serieuze levensstijl vragen op als "Wat heb jij toch, wat ik niet heb" of "Hoe kun je toch zo vergevingsgezind en liefdevol zijn?" Wat betekent God voor je? En wat zou je willen dat Hij aan de mensen om je heen zou doen? Ben jij voor je omgeving ook een bewijs van Gods zondaarsliefde?