We hebben het leven niet meer in de hand

“…en hij bouwde een stad, en noemde den naam dier stad naar den naam zijns zoons, Henoch.”

Genesis 4:17b

Wat was de opdracht die God aan de pas geschapen mens Adam gaf? Het was een opdracht over hoe hij te werk moest gaan met de schepping van Zijn hemelse Vader. Adam hoeft niet te luieren, maar hij mag met Gods 'gereedschap' aan de slag. Maar wat ik ook interessant vind is te zien wat Adam ná de zondeval en wegsturen uit het Paradijs voor opdracht krijgt. Om dan vervolgens te kijken wat Kaïn daarmee doet.

Toen Adam als het jongste schepsel in de Hof van Eden werd gezet door God, lezen we: "Zo nam de HEERE God den mens, en zette hem in den hof van Eden, om dien te bouwen, en dien te bewaren." (Genesis 2:15). Ik weet niet of ik het goed zie, maar mij valt op dat God de mens ergens buiten het Paradijs heeft gemaakt, als het ware op Zijn 'werktafel' en Hij plaatste hem daarna ín die Hof. Zoals een kind een poppetje uit zijn speelgoedkist pakt en in een kasteel of poppenhuis plaatst. Ik kom op die gedachte, omdat we ná de zondeval lezen: "Zo verzond hem de HEERE God uit den hof van Eden, om den aardbodem te bouwen, waaruit hij genomen was." (Genesis 3:23). Daar buiten de Hof was dus de aarde, waaruit de mens genomen was. Het plaatsen ín die Hof is dus een daad van bescherming en ontferming van God. De HEERE plaatste de mens in de Hof als pronkjuweel op Zijn schepping. Dit was als het ware het mooiste dat Hij had gemaakt. Die hele Hof was toebereid ten dienste van de mens. 

En let er dan ook op dat de mens de opdracht krijgt om die Hof 'te bouwen' en 'te bewaren'. Dat 'bouwen' is een woord dat te maken heeft met 'werken' of 'dienen'. De mens moet dus zijn taak waarnemen in dienst van God. Maar het 'bewaren' is een veel omvangrijker woord. Dat zou een bijbelstudie op zich in. Het kan 'beschermen' betekenen, maar dat is vreemd in de staat der rechtheid… er is immers geen gevaar? Het kan ook betekenen 'je houden aan het verbond'. En dat komt meer in de richting. God had een verbond gesloten met de mens, dat hij Hem zou gehoorzamen en tot eer van Hem zou leven. Dat kon de mens, met zijn vrije wil. Het woord kan ook 'de leiding hebben' betekenen of 'in leven houden'. 'Onderhouden' komt misschien nog het best uit de verf.

Wat ook de precieze betekenis moet zijn geweest van dat woord… het is opmerkelijk dat dat later niet meer wordt genoemd, wanneer de mens uit het paradijs wordt verdreven. Dan lezen we alleen, zo zagen we al: "Zo verzond hem de HEERE God uit den hof van Eden, om den aardbodem te bouwen, waaruit hij genomen was."

Blijkbaar is dat 'bouwen' nog wel mogelijk, maar dat bewaren heeft God ons afgenomen. We zijn wel rentmeester gebleven, maar missen het eigenaarschap, de leiding. En juist dat komt dagelijks schrijnend uit in het nieuws over het milieu, de economie en de welstand van de samenleving. De mens heeft wel de verantwoordelijkheid, maar niet meer de macht om de dingen in goede banen te leiden. Het loopt ons overal uit de hand, maar we pompen dat ons leven ervan afhangt om het lek dicht te krijgen.

Als Kaïn in Genesis 4 vertrekt naar het Land van de omzwervingen dan bouwt hij zichzelf een koninkrijk, maar hij heeft er de macht niet over. Hij doet wel alsof. Hij manifesteert zich, bouwt een stugge stad, doet uitvindingen, maar die uitvindingen keren zich tegen hem. Zijn nazaten hervinden de muziek, nadat ze dat zijn verleerd vanuit het Paradijs, maar ze behagen er zichzelf mee. Ze missen hun doe. En dat eindigt in geweld tegen alles en iedereen die zich tegen Kaïn clan probeert te verheffen. Geweld wordt met geweld beteugeld, maar het is een tijdbom, totdat die in je gezicht ontploft.

De mens kan de aarde, de samenleving en het leven niet meer 'bewaren'. Is dat nu een boodschap van hoop? Jazeker. Want juist die zwakte zou ons bij de Schepper moeten doen terugkeren. Want wij ervaren aan den lijve dat we dat bewaren niet meer in de hand hebben. Maar wat doen we? We zeggen: het loopt God uit de hand. Of erger nog: als er een God was, waarom dan dit of dat? Rampen, zoals die van het coronavirus, vertellen ons dat wij dat 'bewaren' niet meer in de hand hebben. Maar het loopt God niet uit de hand! Toen Hij Zijn Zoon in de dood overgaf, overkwam Hem dat niet. De lijdende Knecht des Heeren is maar niet een slachtoffer van een mislukte missie. Nee! Hij is werkelijk in staat om dat 'bewaren' weer gestalte te geven. En Hij werkt met grote kracht en precisie toe naar de climax van de geschiedenis: de Jongste Dag! En er is geen detail dat Hem uit de hand loopt. De Psalmen staan vol met het gebed om diezelfde bewaring; precies datzelfde woord:

• Bewaar mij, o God! want ik betrouw op U. (Psalm 16:1)
• Bewaar mij als het zwart des oogappels, verberg mij onder de schaduw Uwer vleugelen (Psalm17:8)
• Bewaar mijn ziel, en red mij; laat mij niet beschaamd worden, want ik betrouw op U. (Psalm 25:20)
• Hij bewaart al zijn beenderen; niet een van die wordt gebroken. (Psalm 34:21… juist deze Psalmregels gaan bij Jezus aan het kruis in vervulling!). 
• De HEERE zal hem bewaren, en zal hem bij het leven behouden; hij zal op aarde gelukzalig gemaakt worden. Geef hem ook niet over in zijner vijanden begeerte. (Psalm 41:3)
• Tegen zijn sterkte zal ik op U wachten (is hetzelfde woord als bewaren); want God is mijn Hoog Vertrek. (Psalm 59: 10)
• Bewaar mijn ziel, want ik ben Uw gunstgenoot, o Gij, mijn God! verlos Uw knecht, die op U betrouwt. (Psalm 86:2)
• Want Hij zal Zijn engelen van u bevelen, dat zij u bewaren in al uw wegen. (Psalm 91:11)
• De HEERE bewaart de eenvoudigen; ik was uitgeteerd, doch Hij heeft mij verlost. (Psalm 116:6)
• Bewaar mij, HEERE! van de handen des goddelozen; behoed mij van den man alles gewelds; van hen, die mijn voeten denken weg te stoten. (Psalm 140:5)
• Bewaar mij voor het geweld des striks, dien zij mij gelegd hebben, en voor de valstrikken van de werkers der ongerechtigheid. (Psalm 141:9)
• Hij bewaart al zijn beenderen; niet een van die wordt gebroken. (Psalm 34:21… juist deze Psalmregels gaan bij Jezus aan het kruis in vervulling!).

Die Psalmdichters hadden het goed bekeken! Kom, ga met hen en doe als zij!