Jezus’ vertrek en ons gebedsleven

"En als het dag werd, ging Hij uit en trok naar een woeste plaats; en de scharen zochten Hem en kwamen tot bij Hem en hielden Hem op, dat Hij van hen niet zou weggaan."

Lukas 4 : 42

Een kijkje vanaf de berg Arbel (ten zuiden van Kapernaüm) over het Meer van Galilea; een rijk geschakeerd landschap van vruchtbaar land en wildernis

Er zitten een paar merkwaardige bewegingen in het tekstgedeelte, contrasten zelfs met de voorgaande teksten. De tekst vertelt dat het dag werd toen Jezus uittrok; terwijl satan uittrok toen het avond werd. Je ziet de duivelen wegtrekken de wildernis, de godverlatenheid, in; maar hier trekt Jezus ook díe wildernis in. Jezus stuurde duivelen weg, maar mensen trekken Hem achterna en vragen juist dat Hij blijft.

Soms vallen je zulke dingen opeens op; dat heb je als je de Bijbel tekst-na-tekst bemediteert. Dan moet je sins even omkijken, om te zien wat je hiervoor eigenlijk nog over het hoofd zag, maar wat nú gaat oplichten, opeens.

Jezus vertrekt naar de wildernis

Mijn opa maakte in de 60'er jaren een verslag van zijn reis naar Israël (hij is er tweemaal geweest). De tekst van vandaag zou je haast ook als zo'n reisverslag kunnen lezen. De ene dag genas Jezus allerlei zieken… de dag erna vertrok Hij weer uit Kapernaüm. Jezus vertrekt. Maar laten we even stilstaan en beter luisteren.
De dag ervoor heeft hij vooral meerdere duivelen uitgeworpen. Hij gebood ze te vertrekken en ze gingen. Sommige duivelen wilden krijsend verklappen Wie Hij was, maar zelfs dat verbood Hij hun. Jezus ontzegde hun hun machtsgebied. Maar wie een terrorist het land uitzet, weet dat die gevaarlijke persoon zich elders gaat vestigen; met alle gevolgen van dien!
Over Jezus lezen we meer dan eens dat Hij de stilte opzocht om te bidden en samen met Zijn Vader te zijn. Is dit ook zo'n moment? Je zou zo'n moment vooral verwachten als het avond wordt; na een drukke dag. De dag ervoor was de sabbath, de rustdag, waarop Zijn Vader juist hard werkte en Jezus ook. Maar nee, Jezus zoekt de wildernis op, terwijl het morgenlicht gloort. Ook al zo'n merkwaardig contrast. De duivelen worden vooral uitgeworpen, wanneer het duister zich aandient; Jezus vertrekt als het licht begint te worden. Zit Zijn werk erop? Dus toch een reisverslag? Of is er meer aan de hand. Wat is Zijn doel?

Jezus achtervolgt de satan

Eerlijk gezegd weet ik het niet; het staat niet in de tekst. Maar zo kort ervoor dreef Hij duivelen uit. Heel vaak hielden die zich in de woeste plaatsen op. Bezetenen en melaatsen, mensen die door de gemeenschap werden uitgestoten, hielden zich juist ook daar op; soms zelfs letterlijk bij de dood, bij de graven. Is Jezus op zoek gegaan naar het werkterrein van satan? De satan zocht Hem op in de woestijn; nu zoekt Jezus hém op, lijkt het haast.
Hoewel ik de mogelijkheid openhoud dat Jezus de stilte opzocht om te bidden, vermoed ik toch ook dat Hij bewust op zoek ging naar satans terrein. Immers, Hij ontzegde hem zijn macht. Maar daarmee is de satan niet verslagen! In de dood zocht Hij satan op in diens domein, gevangenis, om zo de gevangenis (en haar gevangenen) gevangen te nemen (Psalm 68).
Deze achtervolging lijkt haast een waarschuwing daarvoor. Enerzijds zullen de duivelen niet blij geweest zijn dat Jezus hen achtervolgde. Anderzijds waren de inwoners van Kapernaüm – en het omliggende land – niet blij dat Jezus met stille trom vertrok.

Jezus laat Zich achtervolgen

De mensen gaan op zoek; misschien hebben sommigen gezien dat Jezus vertrok en wellicht heeft een of andere herdersjongen wel gezien in welke richting Hij liep, zodat die als wegwijzer voor de zoekenden kon fungeren. Hoe het ook zij, de mensen vinden Jezus; en Jezus laat Zich achtervolgen. Is bidden eigenlijk niet ook zo iets als 'achtervolgen' en het zoeken van Zijn nabijheid? Komen tot bij Hem. Merkwaardig diep woordje dat stof tot nadenken geeft! Het griekse woordje voor 'tot bij' kan ook vertaald worden met 'zolang als'; er zit dus eerder iets aanhoudends in, dan dat het woordje afstand suggereert. Ook zo'n karakteristiek aspect van het gebed.
Er is nóg zo'n woordje in de tekst dat me verraste: de mensen zoeken Hem, vinden Hem, komen tót bij Hem en 'hielden Hem op' om in Kapernaüm te blijven. Ze bemoeilijken Hem op Zijn tocht; ja, ze houden Hem zelfs tegen. Jezus moet blijven. Het zal lief bedoeld zijn, maar ik krijg toch de indruk dat Jezus andere plannen had. Toen Petrus Hem tegenhield om te gaan sterven, noemde Jezus hem een satan; toen Maria Hem na de opstanding wilde vastgrijpen, hield Hij haar op afstand, omdat Hij een andere weg moest gaan.
Hier laat Jezus Zich achtervolgen én overhalen. Er staat niet bij wat Zijn motief was. Wel wat het motief van de mensen was: ze wilden dat Hij bleef. Ik eindig daarom positief, omdat dit korte voorval alle reden tot hoop geeft, dat Jezus het gebed verhoort: "Heere, blijf bij ons, in ons hart. Verlaat niet wat Uw hand begon, o Levensbron, wil bijstand zenden!" Jezus’ vertrek betekent duisternis… Zijn aanwezigheid daarentegen brengt licht. Kenmerkt dát verlangen naar Zijn aanwezigheid ook jouw gebed?