Spreken naar je hart of in je hart?

"Zo troostte hij hen, en sprak naar hun hart."

Genesis 50 : 21b

'Spreken naar iemands hart' is ook een blik gunnen in je eigen hart

Jozef doet meer dan alleen goede dingen beloven. Hij troost zijn broers en spreekt 'naar hun hart'. Wat betekent dat eigenlijk. En ligt daarin ook een lijn naar het Avondmaal? 

Ik houd het deze avond voor de Avondmaalszondag kort. Geef stof door om zelf over na te denken en wellicht zet dat in het licht van het Avondmaal aan het denken. Geeft het een hernieuwd zicht op Christus, de Gastheer.

Troosten

Jaren geleden kwam ik bij een echtpaar op huisbezoek. De vrouw had op een standaard in huis het boekje van Petrus Immens 'De godvruchtige avondmaalganger' openliggen. "Ik heb het boekje van mijn moeder gekregen; zij las er altijd in en nu heb ik het," zei ze ons. "Kijk, ik heb het altijd openliggen bij 'Van de bemoediging'; dat heb ik nodig." Daarmee was het gesprek over het boek en de inhoud ervan klaar, voor haar. Het boek zelf las ze niet. Ik vrees dat, als je zo met deze dingen omgaat, troost wel een erg uitgemergeld begrip aan het worden is. Is troost iets magisch? Een boek dat je op een bepaalde bladzijde open legt?
Als Jozef zijn broers troost dan moet hij meer uit de kast halen dan alleen geld en goederen om ze te kunnen onderhouden. In leven houden is blijkbaar niet voldoende; de broers hadden troost nodig; dat had hij wel gezien. Hij gaat dus met hen in gesprek. En ik denk stellig dat hij daarbij niet op zijn troon is blijven zitten, maar naast hen kwam zitten. Hij legde hen zijn hart bloot en maakte actief werk van de band die zij met elkaar hadden. Die bleek door angst omvlochten en dat hecht niet!
Het woord dat er voor 'troosten' is gebruikt betekent naast 'bemoedigen' ook 'medelijden hebben met'. Ik hoor daarin de woorden van de Hebreeënbriefschrijver: "Want wij hebben geen hogepriester, die niet kan medelijden hebben met onze zwakheden, maar Die in alle dingen, gelijk als wij, is verzocht geweest, doch zonder zonde." Deze medelijdende Hogepriester is morgen onze Gastheer. Bij Hem komt je thuis. Hij is in staat alles van je af te nemen… zelfs je zonden. Zou je niet komen?

Naar het hart spreken

Hoe troost Jozef dan? De tekst vertelt dat hij 'naar het hart van de broers spreekt.' Dat is een lastige term. Als je in de Bijbel naar die uitdrukking zoekt, komt je o.a. de volgende drie dingen tegen:

• We kennen allemaal de geschiedenis van Dina die door Sichem werd verkracht. Toch dankt hij haar niet af (Genesis 34), maar "zijn ziel kleefde aan Dina, Jakobs dochter; en hij had de jonge dochter lief, en sprak naar het hart van de jonge dochter." Hij probeerde de dingen recht te zetten en haar voor zich te winnen. Hij riep daartoe de overredingskracht van zijn vader in om vader Jacob om toestemming te vragen. Hier zou je nog een zeer dubieus gevoel bij kunnen hebben.
• Ruth vertelt tegen Boaz dat hij met zijn bewonderende woorden (Ruth 2) over Ruths liefde voor haar schoonmoeder 'naar haar hart heeft gesproken'. Boaz' woorden hebben haar hart geraakt én getroost (vers 13). Ze vraagt of ze mag blijven op zijn akker en ergens daar begint de liefde tussen Boaz en Ruth te ontluiken.
• Jesaja (40:2) mag een blijde boodschap brengen aan het volk: "Spreekt naar het hart van Jeruzalem, en roept haar toe, dat haar strijd vervuld is, dat haar ongerechtigheid verzoend is, dat zij van de hand des HEEREN dubbel ontvangen heeft voor al haar zonden." Deze tekst komt nog het dichtst bij onze dagtekst. De tijd van boete en berouw is over. De strafmaat is vol; troostrijke woorden met toekomstperspectief mogen klinken.

Is dat laatste ook niet wat er in het Avondmaal ook gebeurt? Ons hart wordt omhoog geheven, waar Christus is. Hij is boven, het offer is gebracht. Het heeft inderdaad veel, ja alles, gekost, maar de prijs is voldaan, de strafmaat is vol; troostrijke woorden met toekomstperspectief mogen klinken: "Gedenkt en gelooft dat het dierbaar lichaam en het dierbaar bloed van onze Heere Jezus Christus is gebroken en gestort tot een verzoenen van ál onze zonden!" Het Hoofd Christus is boven… eenmaal zal ook het lichaam (de Bruid) thuis worden gehaald.
Naar je hart spreken… Je zou het licht kunnen opvatten als 'juist die woorden spreken dat je graag zou willen horen', maar dat is het niet. Het is 'juist die woorden spreken die voor de Sprekende het juiste effect ín jouw hart geven'. Zoals een boetseerder juist daar zijn vingers in de klei zet, waar hij de juiste vorm wil creëren die hem de meeste vreugde schenkt. Een vat ter ere.
In het troosten heeft God de vrije hand. Hij weet als geen ander de juiste woorden te spreken naar jouw persoonlijk hart. Omdat Hij jouw hart heeft gemaakt, kent en doorgrondt. Lever je maar uit en weest verzekerd van werkelijke troost. De HEERE weet wel hoe dat moet. Aan Zijn tafel een voorsmaak van de eeuwige heerlijkheid. Een vooruitzicht op de Stad die fundamenten heeft. Hij is er de Bouwmeester van. Wát een God en HEERE, wát een Middelaar en Hogepriester, wát een Gastheer en Bruidegom!
Hij heeft je in Zijn hart gesloten, zou Hij dan niet in jouw hart spreken? Daarin toont Hij iets van Zijn Eigen hart. Snap je dat? En in het offer van Christus toont de Vader ons Zijn Eigen hart. Spreek maar HEERE, Uw dienstknecht hoort!