Comazuipen op Gods heiligdom

Want gelijk gijlieden gedronken hebt op den berg Mijner heiligheid, dan zullen al de heidenen geduriglijk drinken; ja, zij zullen drinken en inzwelgen, en zullen zijn alsof zij er niet geweest waren.

Obadja : 16

De berg Sion in Jeruzalem

De tekst van vandaag is een zeer lastige. Als je alleen al de Kanttekeningen leest, raak je al in verwarring. Gaat het nu opeens over Israël? Zonder een naam te noemen? Was Obadja dan toch niet tegen Edom aan het praten? Het is een hele geruststelling dat veel geleerden hier ook over vielen en er met elkaar al debatterend niet echt uit zijn. Daarom wil ik twee varianten op de tekst naast elkaar zetten. En ga ik toch een beetje mijn mening vormen over welke versie de voor mij meest aannemelijke is.

Gijlieden wordt gezegd tegen Israël

Drinken op de berg van Gods heiligheid… wat houdt dat eigenlijk in? Je hebt er een soort Heilige Avondmaal bij voor ogen, maar niets is minder waar. De Kanttekeningen helpen je uit de droom als ze zeggen: "Dat is drinken uit de beker van Gods toorn". Ze halen er Jeremia 25 en 49 bij:

Jer. 25:15  Want alzo heeft de HEERE, de God Israëls, tot mij gezegd: Neem dezen beker van den wijn der grimmigheid van Mijn hand, en geef dien te drinken al den volken tot welke Ik u zend;
Jer. 25:18  Namelijk Jeruzalem en de steden van Juda, en haar koningen en haar vorsten; om die te stellen tot een woestheid, tot een ontzetting, tot een aanfluiting en tot een vloek, gelijk het is te dezen dage;
Jer. 25:29  Want zie, in de stad die naar Mijn Naam genoemd is, begin Ik te plagen, en zoudt gij enigszins onschuldig gehouden worden? Gij zult niet onschuldig worden gehouden; want Ik roep het zwaard over alle inwoners der aarde, spreekt de HEERE der heirscharen.
Jer. 49:12  Want zo zegt de HEERE: Zie, degenen welker oordeel het niet is den beker te drinken, zullen ganselijk drinken; en zoudt gij enigszins onschuldig gehouden worden? Gij zult niet onschuldig worden gehouden, maar gij zult ganselijk drinken.

Drinken uit de beker van Gods toorn is weinig idyllisch. En de Kanttekeningen zijn er duidelijk over; het gaat hier om 'Sion, dat Gods kerk uitbeeldt', met een verwijzing naar Psalm 2: "Ik toch heb Mijn Koning gezalfd over Sion, den berg Mijner heiligheid."
Gedurig drinken is drinken zonder ophouden. Gods toorn zal blijven rusten op het volk. Tja… het lijkt een beetje antisemitisch te worden. Maar… dan moet je wel goed lezen. Want niet het volk Israël zal gedurig drinken, nee, de heidenen zullen dat doen. Heftig!
En tenslotte zullen ze drinken en inzwelgen (het lijkt wel coma-zuipen) alsof ze er niet geweest waren. Compleet laveloos zullen ze zich uiteindelijk dood-drinken. Dat lijkt de totale vernietiging, op het niveau van de hel. De Kanttekeningen leggen hierbij uit: "Zij zullen zo drinken, dat zij door Mijn toorn en plagen gans vernield worden. Maar bij Mijn kerk zal Ik doen als volgt." Dat laatste slaat op de volgende verzen…

Gijlieden wordt gezegd tegen Edom

Maar de Kanttekeningen voorvoelen al een exegetisch probleempje als zij bij die laatste opmerking voegen: "Sommigen verstaan dit vers alzo: Gelijk gij (Edomieten) van vreugde gedronken hebt over Mijn heiligen berg, als die verwoest werd, alzo zullen alle heidenen weder over u drinken, ja, u inzwelgen en verslinden, dat het zal zijn alsof er nooit een Edomiet geweest ware."

Waarom twijfelen de Statenvertalers hier over de uitleg? Ik weet het niet zeker, maar vermoed dat de reguliere lezing van deze tekst eigenlijk luidde dat dit over Israël zou gaan. Echter, dat stuitte op een paar problemen. En een van die problemen was: nergens wordt Israël genoemd. Pas in het volgende vers wordt gesproken over 'het huis Jacobs', maar hier zwijgt de profeet in alle talen over wie zijn geadresseerde is.
In toenemende mate zie je toch uitleggers zich achter de oren krabben en alle dingen voorzichtig op een rijtje zettend zich afvragan: maar gaat het hier toch niet gewoon over Edom?
Grote vraag is: wat deed Edom dan op de berg van Gods heiligheid? Er zijn twee mogelijkheden. Letterlijk zou Edom na de wegvoering de stad Jeruzalem hebben kunnen ingaan en grinnikend door de straten hebben gelopen, kijkend naar al die verlaten huizen en gebouwen. En toen hebben ze op de berg Sion een feestje gebouwd: "En datte we toffe jongens zijn…" Een beetje dat.
Of… dat feestje hebben ze thuis gevierd; ze hebben zich op veilige afstand staan verkneukelen over de wegvoering van Israël en zijn naar huis gegaan, hebben de koelkast opengetrokken en een krat bier soldaat gemaakt, bij wijze van spreken. "Ha ha, dat vrome broertje van ons… het is me wat!"
Maar dat gelal bleef niet hangen onder de zoldering van Edoms vesting. Het riep, evenals het bloed van Abel, tot de hemel. En de hemel hoorde. Daar had Edom niet mee gerekend.
‘Drinken op…’ kan namelijk naast een letterlijke plaats ook een beeldspraak zijn. Drinken op de goede afloop, of op je gezondheid. Dat is nog serieus. Maar drinken op de berg van Gods heiligheid heeft alles weg van laveloze spot.
De heidenen zijn erbij komen zitten. Schuif es effe op… Kunnen wij ook effe lachen. Ze hebben zich een coma gezopen, totaal van de wereld. In het geheel niet rekenend met God en Zijn gebod.
God was hier bloedserieus bezig in het voltrekken van een oordeel over Zijn verbondsvolk. Moet je indenken hoe krenkend dat was! Het volk naar Zijn Naam genoemd… dat is vloeken in de kerk!
Wel… de wereld drinkt op dit soort gevallen verbondskinderen een dikke pint. Kijk nou toch eens… die vrome 'kinderen Gods'. Die God is me er eentje!
Nee ik spot niet… dit is wat jouw en mijn zonden veroorzaken in de wereld: we bevestigen bij hen het idee dat God tussen jouw en mijn oren zit! Een hersenspinsel. Kom, laten we toch eten en drinken, want morgen sterven wij. Deze dodelijke dwaling bevestigen wij voor hen, wanneer we openlijk in zonden vallen.

De wereld kent geen genade… Snapt enerzijds niet eens wat genade is, maar is ook genadeloos in haar afrekenen met christendom en Gods Geboden en Zijn Evangelie. God daarentegen kent wel genade! Dat zal blijken in de komende verzen.