Het rampjaar van Edom

Zal het niet te dien dage zijn, spreekt de HEERE,
dat Ik de wijzen uit Edom en het verstand uit Ezaus gebergte zal doen vergaan?

Ook zullen uw helden, o Theman, versaagd zijn,
opdat een ieder uit Ezaus gebergte door den moord worde uitgeroeid.

Obadja : 8-9

Lodewijk XIV trekt bij het Tolhuis bij Lobith de Rijn over (12 juni 1672), door Adam Frans van der Meulen

Het Rampjaar 1672 wordt getypeert met de volgende spreuk: "het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos". Nee, het wordt geen lesje geschiedenis, maar toch vond ik deze spreuk een verrassende samenvatting van onze dagtekst.

Wikipedia vertelt over het Rampjaar 1672:

Het jaar 1672 staat in de Nederlandse geschiedenis bekend als het Rampjaar. Volgens een Nederlands gezegde was "het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos". In dit jaar begon de Hollandse Oorlog en werd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden aangevallen door Engeland, Frankrijk en de bisdommen Münster en Keulen, onder het gezag van, respectievelijk Bernard von Galen en Maximiliaan Hendrik van Beieren.

Nota bene, de Tachtigjarige Oorlog was nog maar krap 30 jaar achter de rug… had het volk niets geleerd? Kon de regering het volk niet meer bij elkaar houden, terwijl ze zo dapper voor vrijheid en eenheid hadden gestreden? Was er geestelijk niets geleerd? Stevende het land dan eigenlijk al af op de oorlog die uiteindelijk Napoleon zou ontketenen, al moest dat nog een eeuw wachten? Ik wil er slechts één ding over zeggen: de Nadere Reformatie vond juist ook in deze 'interbellum' plaats, deze periode tussen twee oorlogen. En dat kan onmogelijk per ongeluk zijn geweest; daar had de HEERE een bedoeling mee. Met elke ramp wil de HEERE iets duidelijk maken. Ik zeg dit niet vanuit de hoogte, betweterig, maar om aan te geven dat ook het oordeel dat zich over Edom ging voltrekken niet tot doel had om het volk te vernietigen maar tot rede en vooral tot bekering te brengen! Niettemin liegt het oordeel er niet niet om.

Redeloos

Dat het oordeel over Edom, waarover God sprak, geen sprookje was, moest duidelijk zijn. Scherpe dingen zijn er al gezegd. Maar blijkbaar zonder succes. God zet met eerbied een 'tandje bij'. Hij begint zo: "Zal het niet zijn…" Hij laat Edom zelf de conclusie trekken. Geen strak, afgemeten, oordeel, maar een open deur: "Oordeel zelf maar… trek je conclusie… Ik maak geen grapje!"
Het verstand en het inzicht zal verdwijnen. Hoe moet je dan een land besturen, een oorlog voeren waarbij strategisch inzich onontbeerlijk is? Verstand-loos… rede-loos: de rede, het verstand, ontbreekt (is loos, weg). Probeer maar eens met een schip te varen waar het roer van stuk is; of een auto te besturen waarvan het stuur kapot is. Erger nog eigenlijk: de motor is stuk; het brein is defect.
En er was niemand, ook niet in 1672, die alle mensen bijeen vergaderde om één richting op te kijken, en één doel te bereiken. Er was geen visie. En dat is fataal voor een volk, een kerk, een gemeente! En dat was niet iets dat 'je overkomt', maar daar had de HEERE heel bewust een hand in! Lees maar: "Ik zal het verstand laten 'vergaan', laten ophouden."

Radeloos

Vers 9 zet de zelfde somberen toon voort. De helden, waar je toch hulp en inzicht van mag verwachten, zullen 'versaagd' zijn. De Kanttekeningen leggen uit: "Zoals bij u op dat moment geen verstand (inzicht) en geen raad (visie) zal zijn, zo zal er ook geen moed zijn!". Moed is de aanjager om ideeën en plannen om te zetten in daden. Maar als je de eerste schakel al weghaalt (het maken van die verlossende plannen), wat moet je dan gaan aanvangen? Maar mocht iemand nog van plan zijn om dan maar in het wilde weg wat te gaan proberen: ook de moed zal uitsterven! En juist bij de spits, de helden!
Theman… als je op het kaartje hier kijkt, zie je dat Theman in het hart van Edom lag. Zeg maar het regeringscentrum (zie Christipedia) Al moet je dan even de onderste woestijn wegdenken…

De regering van een land wordt ook vaak 'het hart van het volk' genoemd. Daar vanuit wordt het volk bestuurd, en worden de ideeën praktisch gemaakt om ze ten uitvoer te brengen.
Wel als God het 'centrale zenuwstelsel' van een land lam legt, dan is het zeker oppassen geblazen! Dan wordt je echt alles uit handen geslagen… doelbewust. Dus je eerste vraag moet dan zijn: "Heere, wat wilt U dat we doen zullen?" Daar wil de HEERE met Edom ook heen… maar gaat dat ook lukken? Valt het kwartje? Ezau was er de persoon niet naar om zich dingen te laten gezeggen. Hij was anarchist en dat vloekt met een God Die de regie in jouw leven wil overnemen. Sinds Genesis 3 zitten we niet meer zo in elkaar dat we enige fiducie hebben in anderen. En in God al helemaal niet, omdat we diepweg wel weten dat Hij alle recht heeft om ons te verstoten. Immers, dat hebben wij ook smadelijk met Hem gedaan? Als God zo was, zoals wij… dan is argwaan over Gods regie in ons leven heel begrijpelijk. Echter: God is de gans Andere! Hij is niet zoals wij… Is dat niet precies waar we met Kerst ons over beginnen te verwonderen… en het wordt richting Goede Vrijdag, Pasen en Hemelvaart alleen maar groter?
Werd de Messias door Jesaja niet aangekondigd met 'Zijn naam is 'Wonderlijke Raadsman'? Nou… probeer op dit moment dan even de vertaalslag voor jezelf te maken. Is Hij niet bij uitstek degene die jouw roerloze schip weer op koers kan brengen en houden?

Reddeloos

Het was niet het oordeel dat Edom reddeloos maakte. Het was niet de God, Die enorm vaak gewaarschuwd had. Het was de hardnekkige heerszucht en autonomie van Edom die hem fataal werd. De helden werden lam gelegd. En daarmee stonden de poorten van die schijnbaar onneembaar vesting van Edom wijd open! Vest op prinsen, op mensen en menselijke kracht, geen vertrouwen. Mocht je in termen van 'heersen', 'meerderheid' en 'macht' denken in de kerk… het zal je fataal worden. Want je zult niet altijd de meerderheid in je directe omgeving kunnen blijven behouden.
Zoals jou en mij wordt aangeraden om bestanden op je computer op een externe schijf te zetten, die je elders, buiten je woning, moet bewaren – en beter is om kwetsbare en belangrijke bestanden in 'the cloud' te zetten – zodat ze bij een ramp (brand of crash) behouden blijven, zo moet ook ons heil en onze zekerheid buiten ons en onze groep liggen.
Zekerheid van het geloof ligt niet veilig in mijn hart, mijn gevoel, mijn groep. Maar vast en zeker in Christus Jezus. Dus als Edom slechts vertrouwt op zijn eigen kracht, en die kracht wordt door God gebroken, dan is zijn ondergang nabij. En dan? Een rampjaar dient zich aan…
En als je 'Rampjaar' nu eens vertaalt  met 'Het Laatste Oordeel'… maak de vertaalslag dan eens: hoe zal het dan met je gaan? Waar ligt je veiligheid en houvast? Wordt het een 'rampjaar' of een 'jubeljaar' als Jezus terugkomt?