Zelfonderzoek

Hoe zijn Ezaus goederen nagespeurd, zijn verborgen schatten opgezocht!

Obadja : 6

Het Avondmaal is al weer ruim een week achter mij. De voorbereidingsweek dus nog een week langer. Maar gek… toen ik deze tekst las, moest ik direct aan dat zelfonderzoek in de week van Voorbereiding op het Avondmaal denken. Ik ga het uitleggen. 

Relatie tot Jeremia 49

Al eerder heb ik gezegd dat in Jeremia 49 soortgelijke dingen staan als hier in Obadja. Kijk maar:

7 Tegen Edom zegt de HEERE der heirscharen alzo: Is er dan geen wijsheid meer te Theman? Is de raad vergaan van de verstandigen? Is hunlieder wijsheid onnut geworden? (Obadja : 8 en 9)

8 Vliedt, wendt u, woont in diepe plaatsen, gij inwoners van Dedan! want Ik heb Ezau's verderf over hem gebracht, den tijd, dat Ik hem bezocht heb. (Obadja : 2)

9 Zo er wijnlezers tot u gekomen waren, zouden zij niet een nalezing hebben overgelaten? Zo er dieven bij nacht gekomen waren, zouden zij niet verdorven hebben zoveel hun genoeg ware? (Obadja : 5)

10 Maar Ik heb Ezau ontbloot, Ik heb zijn verborgene plaatsen ontdekt, dat hij zich niet zal kunnen versteken; zijn zaad is verstoord, ook zijn broeders, en zijn naburen, en hij is er niet meer. (Obadja : 6)

11 Laat uw wezen achter, en Ik zal hen in het leven behouden, en laat uw weduwen op Mij vertrouwen.

12 Want zo zegt de HEERE: Ziet, degenen, welker oordeel het niet is den beker te drinken, zullen ganselijk drinken; en zoudt gij enigszins onschuldig gehouden worden? Gij zult niet onschuldig worden gehouden, maar gij zult ganselijk drinken. (Obadja : 16)

13 Want Ik heb bij Mijzelven gezworen, spreekt de HEERE, dat Bozra worden zal tot een ontzetting, tot een smaadheid, tot een woestheid, en tot een vloek; en al haar steden zullen worden tot eeuwige woestheden.

14 Ik heb een gerucht gehoord van den HEERE, en er is een gezant geschikt onder de heidenen, om te zeggen: Vergadert u, en komt aan tegen haar, en maakt u op ten strijde. (Obadja : 1 en 3)

15 Want zie, Ik heb u klein gemaakt onder de heidenen, veracht onder de mensen.

16 Uw schrikkelijkheid heeft u bedrogen, en de trotsheid uws harten, gij, die woont in de kloven der steenrotsen, die u houdt op de hoogte der heuvelen! Al zoudt gij uw nest zo hoog maken als de arend, zo zal Ik u van daar nederstoten, spreekt de HEERE. (Obadja : 3 en 4)

17 Alzo zal Edom worden tot een ontzetting; al wie voorbij haar gaat, zal zich ontzetten, en fluiten over al haar plagen.

18 Gelijk de omkering van Sodom en Gomorra en haar naburen, zal het zijn, zegt de HEERE; niemand zal daar wonen, en geen mensenkind daarin verkeren.

19 Ziet, gelijk een leeuw van de verheffing der Jordaan, zal hij opkomen tegen de sterke woning; want Ik zal hem in een ogenblik daaruit doen lopen; en wie daartoe verkoren is, dien zal Ik tegen haar bestellen; want wie is Mij gelijk, en wie zou Mij dagvaarden, en wie is die herder, die voor Mijn aangezicht bestaan zou?

20 Daarom hoort des HEEREN raadslag, dien Hij over Edom heeft beraadslaagd, en Zijn gedachten, die Hij gedacht heeft over de inwoners van Theman: Zo de geringsten van de kudde hen niet zullen nedertrekken! Indien hij hunlieder woning niet boven hen zal verwoesten!

21 De aarde heeft gebeefd van het geluid huns vals, van het gekrijt, welks geluid gehoord is bij de Schelfzee.

22 Ziet, hij zal opkomen en snel vliegen, als een arend, en zijn vleugelen over Bozra uitbreiden; en het hart van Edoms helden zal te dien dage wezen, als het hart ener vrouw, die in nood is.

Plaatsen of schatten

Jeremia spreekt in relatie tot onze dagtekst niet over 'verborgen schatten' maar over 'verborgen plaatsen'. En eigenlijk staat dat er ook. Er wordt in de Kanttekeningen verteld dat dit hetzelfde woord is dat ook in Psalm 17 : 14 wordt gebruikt: "Met Uw hand van de lieden, o HEERE! van de lieden, die van de wereld zijn, welker deel in dit leven is, welker buik Gij vervult met Uw verborgen schat; de kinderen worden verzadigd, en zij laten hun overschot hun kinderkens achter." Dit zijn de enige twee plekken waar dit woord dus wordt vertaald met 'schatten' in plaats van 'plaatsen'.

Het zal vanwege het 'goederen' aan het begin van deze tekst zijn, dat gekozen is voor 'schatten'. Maar hoe het ook zij, er is sprake van het doorzoeken van schatten, bezittingen of vermeende bezittingen, waar dieven zo op belust zijn. En God gebruikt dus het beeld van een dief voor hoe Hij met dingen omgaat die mensen menen te bezitten.

Zelfonderzoek

Vandaar dat ik door deze tekst tot nadenken werd gezet over zelfonderzoek in de voorbereidingsweek op het Heilig Avondmaal. Want zoals bij Edom sprake was van het 'wegstoppen van schatten' (zodat ze niet konden worden geroofd) én van het 'verbergen van verborgen uithoeken van Edoms doen en laten' (zodat God Zich er niet mee zou kunnen bemoeien), zo vergaat het ook ons. Die dieven zou je kunnen vergelijke met de duivel en je eigen geweten: die doorzoeken je zogenaamde 'geestelijke bezittingen' om ze je ontroven of ze te devalueren tot iets waardeloos. En het doorzoeken door God Zelf van Edoms doen en laten (zijn verborgen plaatsen of daden) kun je goed vergelijke met Gods wet die ons schuldig stelt. Jij wordt geroepen om je doen en laten te doorzoeken, op zoek naar verborgen plaatsen die je achter probeert te houden; maar de wet heeft al lang het stempel 'zondig' gezet op al die plekken die jij denkt verborgen te kunnen houden.

Ooit stond ik voor een flatgebouw dat werd afgebroken. De voorgevels waren allemaal weggesloopt. Het behang hing in flarden naar beneden. De kamers waren holle ogen in een dood gezicht. Draden en leidingen hingen doelloos naar buiten. Een trieste aanblik. Maar ooit hadden in al die holle kamers mensen van vlees en bloed gewoond, die er zich veilig waanden. Ze stopten dingen in kasten, die moesten wegblijven van spiedende blikken. Ze waren zuinig op hun behang, hun tapijt, dat nu vervuild was met puin en stof. Ooit hadden er mensen gewoond die elkaar verzorgden, beminden, beschermden of juist uitscholden en kleineerden. Maar het gebeurde allemaal tussen vier muren en achter gesloten deuren. Geen pottenkijkers. Maar nu kijken we zo naar binnen…

Wij lijken op zo'n opengebroken woning. We dachten dat we allerlei dingen konden verbergen, maar voor dieven bestaan geen geheimen… zo ook niet voor God. Als Hij op de Jongste Dag Zijn sloopkogel door je levenshuis laat gaan (of op de dag van je dood), komt alles open en bloot te liggen. Het is dus ronduit krankzinnig om dat tot je dood toe vol te blijven houden.

Open en eerlijk

Hoe heerlijk is het om in een week van voorbereiding op het Avondmaal samen met de HEERE door je leven te wandelen en geen schat of uithoek in je hart voor Hem verborgen te houden. Wat is Edom slecht af! Wat is elk kerkmens met een vrome buitenkant, maar een trieste binnenkant, slecht af! Wat ben je goed af, als alles open en bloot ligt voor de HEERE. Het ligt al open voor Hem, hoor… maar dán ook met jouw toestemming. Dat maakt het verschil!

God zei tegen Abraham: "Wandel voor Mijn aangezicht en wees oprecht." Wel, dat had ook alles met Ezau te maken; Abraham was zijn opa. Hij heeft hem zelfs nog gekend (16 jaar lang). Hoe heerlijk is dat! Hoe sterk aan te bevelen.

Deed Abraham dat altijd even secuur? Nee, helaas niet. Om maar twee momenten te noemen waarop hij zijn schatten verborgen hield of zijn 'verborgen plaatsen' buiten beeld liet: toen hij tegen Farao en later tegen Abimelech zei dat Sara zijn zus was; en toen hij Hagar gebruikte om de realisatie van Gods belofte een handje te helpen. Het was allemaal niet fraai. De HEERE vergaf hem en nam de regie in zijn leven weer over. Hagar en Ismaël moesten worden weggestuurd. Abimelech en Farao werden gezegend dankzij Abrahams beleden zonde (hoe paradoxaal). 

En jij? En ik? Hoe staat het ermee tegenover de HEERE? De HEERE weet alles al lang… niets is verborgen voor Hem. Maar beschouw jij je eigen leven nog als een schat, angstvallig weggehouden bij God vandaan? Wie zijn leven zo zal denken te behouden, zal het verliezen. Maar als je je leven verliest aan Hem, zul je het juist gewinnen (behouden)! Een open leven voor God is een super relaxed en super rijk leven!