Uw God is mijn God!

Maar Ruth zeide: Val mij niet tegen, dat ik u zou verlaten, om van achter u weder te keren; want waar gij zult heengaan, zal ik ook heengaan, en waar gij zult vernachten, zal ik vernachten; uw volk is mijn volk, en uw God mijn God. Waar gij zult sterven, zal ik sterven, en aldaar zal ik begraven worden; alzo doe mij de HEERE en alzo doe Hij daartoe, zo niet de dood alleen zal scheiding maken tussen mij en tussen u! (Ruth 1 : 16-17)

Natuurlijk kan de belijdenis van Ruth niet ontbreken in deze serie! Hij zat al in mijn achterhoofd toen ik zondag op onaangename wijze werd getroffen door de uitspraak van Josafat tegen Achab: “Want Achab, de koning van Israël, zeide tot Josafat, den koning van Juda: Zult gij met mij gaan naar Ramoth in Gilead? En hij zeide tot hem: Zo zal ik zijn, gelijk gij zijt, en gelijk uw volk is, zal mijn volk zijn, en wij zullen met u zijn in dezen krijg” (2 Kron. 18 : 3).
Ja, wat onderscheid ons eigenlijk? Moeten we niet meer zoeken naar wat ons verbindt? Dat is heel actueel en modern… en je voelt je haast schuldig als je er veel kritischer in staat. Maar terecht wees de dominee erop dat Josafat hier in een dieptepunt verkeerde: zijn volk was anders en had ook anders moeten zijn in deze. Josafat wist dat er een heel groot verschil was tussen zijn tweestammenrijk en Achabs tienstammenrijk! En dat verschil zat hem vooral in de koningen zelf. Josafat diende de HEERE met héél zijn hart. En Achab verafschuwde de HEERE met héél zijn hart. Dat staat diametraal tegenover elkaar!

Eén reisdoel

“Uw volk is als mijn volk”? Dat is heel iets anders als wat Ruth zegt: “Uw volk is mijn volk”. Kijk, in de geschiedenis van Josafat bleven de twee volken los van elkaar staan, hoewel ze samen dingen gingen doen (die overigens fout waren). Maar in het geval van Ruth blijft er maar één volk en één God over.
Toen mensen zich gingen ergeren aan Jezus en Hem verlieten, zei Hij tegen Zijn discipelen: “Willen jullie ook niet weggaan?” Jezus claimt nooit. Hij laat je vrij, maar ook de weloverwogen keuze… alleen daar hangen dan wel de consequenties aan! Simon Petrus schiet in als door een wesp gestoken op: “Heere, tot Wie zouden we dan heen moeten gaan? U hebt de woorden van het eeuwig levens!”
Petrus voegt er ook nog een uitleg aan toe: “Wij hebben geloofd en bekend, dat U de Christus, de Zoon des levenden Gods bent. (Johannes 6 : 66-69) Direct daarop maakt Jezus het onderscheid tussen de elf discipelen die dat beleden en Judas! Valt je dat niet op in vers 70 en 71?
Als je op de omstandigheden let, dan kun je maar beter gaan. Wat een gedoe ook om Jezus te volgen. Het kost zoveel… Maar als je op de heerlijkheid ziet die wacht, dan blijft er maar één keuze over. Ruth en Petrus lijken in deze wel op elkaar; in veel dingen overigens niet, maar hierin wél!
Ruth verduidelijkt dat door een soort drietraps­raket van argumenten. Waar Naomi heen reist, waar ze overnacht, ja zelfs waar ze zal sterven en worden begraven, dáár wil Ruth ook zijn. Dat is wellicht nog wat aards gedacht. Maar er komt meer!

Eén volk

“Uw volk is ook mijn volk!” Dat was grootspraak als je de Thora serieus neemt. Lees in Deuteronomium 23 wie er níet in de eredienst mochten komen: “Geen Ammoniet, noch Moabiet zal in de vergadering des HEEREN komen; zelfs hun tiende geslacht zal in de vergadering des HEEREN niet komen tot in eeuwigheid. Ter oorzake dat zij ulieden op den weg niet tegengekomen zijn met brood en met water, als gij uit Egypte uittoogt; en omdat hij tegen u gehuurd heeft Bileam, den zoon van Beor, van Pethor uit Mesopotamië, om u te vloeken. Doch de HEERE, uw God, heeft naar Bileam niet willen horen; maar de HEERE, uw God, heeft u den vloek in een zegen veranderd, omdat de HEERE, uw God, u liefhad. Gij zult hun vrede en hun best niet zoeken, al uw dagen in eeuwigheid.” Pittige taal! Men mocht zelfs ‘het beste’ niet voor die volken zoeken!
Hier had Naomi natuurlijk direct duidelijk moeten zijn. Nee, Ruth, jij hoort er niet bij! Jij bent vervloekt. De tegenvraag had natuurlijk geluid: “Waarom bent u dan wel naar Moab gekomen, toen er honger in Israël was? Waren wij moabieten toen wel goed genoeg? Wat een schijnheilig volk zijn jullie dan?!”
Maar die toon slaat Naomi niet aan. Of het eerlijk was of schijnheilig, laat ik even in het midden. Er is in het gezin van Naomi en Elimelech blijkbaar gesproken over het volk Israël. Deze heidense schoondochters hebben er iets van opgepikt, zodat Ruth tot deze uitspraak kwam: “Uw volk is ook mijn volk!” Blijkbaar was haar eigen volk niet aantrekkelijker dan Israël!
Door haar huwelijk met Machlon was zij nog geen jodin geworden. Als ze kinderen kreeg, zouden die half-jood en half-moabiet zijn. Hun kinderen zouden noch tegen vader Machlon, noch tegen moeder Ruth kunnen zeggen: “Uw volk is ook mijn volk”. Dat is best iets om over na te denken, als je een relatie aan wilt gaan. Beide voorgeslachten worden de voor­geslachten van je kinderen (als God die geeft), maar ook beide culturen zijn van invloed op je kinderen. Het is daarom niet zonder risico als je met een totaal verschillende achtergrond samen een relatie aangaat.

Eén God

Maar… onmogelijk is het niet. Mits je het volgende Ruth ook kunt nazeggen: “Uw God is ook mijn God!” In de woordkeus van Josafat zou dat hebben geklonken als: “Uw god is als onze God”. Heel hip en 21e eeuws! “Ach, we dienen toch eigenlijk allemaal dezelfde God?” “De God van de Bijbel en Allah zijn toch eigenlijk dezelfde God, nietwaar?” “Je moet niet altijd op de verschillen inzoomen, maar laten we vooral inzetten op de overeenkomsten, de dingen die ons met elkaar verbinden.” ‘Verbinden’ is misschien wel het gevaarlijkste woord uit onze tijd. Want het lijkt goed; een christelijke roeping zelfs. Maar het kan zomaar de dood in de pot worden.
We hebben niet allemaal dezelfde God… maar er is ook maar één God. Dat houdt dus in dat anderen ‘geen god’ hebben en dus verloren liggen! Dat is een boodschap die weinig verbindend werkt. Wanneer je mensen laat merken dat je bewogen bent met hun lot, omdat ze God negeren, van Hem weglopen, dan kun je diverse reacties verwachten: “Wie ben jij om je boven mij te verheffen?”, “Wie bepaalt wat waarheid is?”, “God is een verzinsel van mensen” of “God zit in ons allen; ieder heeft een deeltje van het goddelijke… dat moet je in dit leven zien te ontdekken”.
Er zijn ook reacties die minstens zo lastig zijn, omdat ze positief lijken te zijn verwoord: “Wat mooi dat jij dat ziet en dat jij zoveel aan je geloof hebt!” of “Ja mooi voor jou… ik heb daar niet zoveel mee.” Je voelt de vriendelijke afwijzing, waarmee ten diepste niet jij maar God op afstand wordt gehouden.
Ik geloof niet dat Naomi het beste voorbeeld van missionair bezig zijn is geweest. Het leven van Naomi is nergens missionair. Haar gesprek met Ruth is nog veel minder missionair… Zo zouden wij het anno nu nooit hebben gedaan. Ik heb een brochure van het FOCUS-project van de IZB voor me liggen. Ik moet er nog in beginnen, maar ik vermoed dat ik nergens de figuur van Naomi zal tegenkomen. “Ga terug” en “Ik kan je geen nieuwe toekomst geven” of “Probeer het geluk in je eigen (afgodische!) land te vinden”. Nee, ik denk dat Naomi met haar leven niet zo’n mooi beeld heeft gegeven van een leven met de HEERE. En ik vermoed dat ook Elimelech, evenals Machlon, Ruths man, niet veel hebben laten zien van Wie de HEERE is.
En toch… en toch… is er iets gebeurd. Noami, noch Elimelech, Machlon en Chiljon waren bewust met hun leven een leesbare brief. En toch… tóch is de HEERE ergens mee aan het werk gegaan. Waren het de gebeden die dagelijks werden opgedreund? Waren het de eetgewoonten, de wettische manier van leven, de liederen die werden gezongen? Nou, als ik mijn gevoel laat spreken dan vermoed ik dat het dat laatste was. Maar ik sluit het andere niet uit.
Er zijn vragen gerezen in het hart van Ruth. Goed mogelijk dat ze Machlon, nadat ze waren getrouwd, vragen heeft gesteld en dat die haar doorverwees naar zijn ouders. Dat er gesprekken ontstonden. Geen individualisme, geen focus op het persoonlijke dat jij hebt aan jouw geloof… nee, het volk Israël is daar ook bij om te hoek komen kijken, hoewel het aan de andere kant van de grens woonde!
De Messias móet aan bod zijn gekomen. De hoop die Israël had op zijn God en op Diens belofte van de komende verlosser. Wie weet dat de volksverhalen, van de sidderende koning Balak en Bileam die ‘onder de macht van díe God stond, zodat hij niet kon vervloeken, maar zegenen’ er wel aan hebben bijgedagen dat Ruth evenals Rachab (haar latere schoonmoeder!) is gaan nadenken en de Heilige Geest werd uitgestort in haar hart! Zo eenvoudig kan het gaan! Ben je je dat bewust?

Vragen

God is voor Ruth persoonlijk ‘mijn God’ geworden. Praat eens met elkaar door over hoe dat bij ons ging en hoe wij voor anderen juist dát kunnen zijn waardoor zij gaan inzien en vragen naar de HEERE. Hoe is de missionaire uitstraling van jouw gemeente (en kerk) en wat draag je daarin bij? Of ben je een sta in de weg?