Van een klein vlammetje en een groot veld gortdroge stoppels

En Jakobs huis zal een vuur zijn, en Jozefs huis een vlam, en Ezau's huis tot een stoppel;
en zij zullen tegen hen ontbranden, en zullen ze verteren,
zodat Ezau's huis geen overgeblevene zal hebben; want de HEERE heeft het gesproken.

Obadja : 18

Gisteren behandelden we op de MannenBijbelstudieVereniging in Schoonhoven Psalm 137; een gewraakte wraakpsalm. Dominee F. Hoek nam ons mee door deze Psalm heen naar die laatste verzen waarin wordt gesproken over wraak. En wat voor wraak! "Is dat wel passend bij God?", was de vraag. Of moet het Oude Testament worden gezien als iets achterhaalds en het Nieuwe Testament als de leidraad? Of is de God van het Oude Testament een andere, van Die van het Nieuwe Testament? Is het Jodendom, het Christendom en de Islam op één radicale, gewelddadige hoop te gooien?

Wraak over vijanden

Omdat die Psalm 137 nog zo vers in mijn hoofd zit, wil ik er graag iets van verweven met de tekst van vandaag. Zeker ook omdat in de inleiding van ds. Hoek een link werd gemaakt met de profeten: Jesaja, Jona, Amos en ook Obadja! Hoewel Psalm 137 vooral over Babel gaat, waar het volk in ballingschap zit, en waar men hen spottend vraag om liederen te gaan zingen over de HEERE (Die blijkbaar niet heeft kunnen voorkomen dat het volk werd weggevoerd). En merkwaardig genoeg werd in deze psalm direct de link met Edom gelegd in vers 7: "HEERE! gedenk aan de kinderen van Edom, aan den dag van Jeruzalem; die daar zeiden: Ontbloot ze, ontbloot ze, tot haar fondament toe!" Er wordt dus direct gebeden om wraak, om vernietiging. En dat juist richting het broedervolk Edom. Zo diep zat het probleem dus!

Edom had bij de wegvoering een groots behagen gehad in de verwoesting van Jeruzalem. Dat hebben we al gezien en dat wordt dus nog eens te meer onderstreept door Psalm 137.

Edom maakte zich een vijand van Israël, dat nu eens Jacob en dan weer Jozef wordt genoemd. Ik denk dat je daar niet teveel achter moet zoeken: Jacob of Jozef is puur een poëtische variatie op het volk Israël. Al is het merkwaardig… je zou er toch Jacob en Juda hebben verwacht… Ik pak er Dächsel bij en daar vind ik bij 'Jozef' dit: "Opzettelijk denkt Obadja hier, maar ook alleen hier, aan het noordelijk rijk om de mening te voorkomen, als waren de 10 stammen van deze toekomstige verlossing uitgesloten." Dus er zat wel degelijk een verschil tussen Jacob en Jozef!

Moet je trouwens kijken hoe Dächsel alleen al met een Bijbeltekst omgaat, zodat je bij het lezen van de tekst al direct wat informatie meekrijgt (in vet staat de eigenlijke tekst):

18. En Jakobs huis, het rijk van Juda, zal in dien laatsten tijd een vuur zijn, en Jozefs huis, het rijk van Israël, dat vervolgens onder den tweeden David, den Koning Jezus Christus weer met Juda verenigd zal zijn (Hos. 2:2. Ezech. 37:16. Jer. 31:18), ene vlam, en Ezau’s huis tot enen stoppel (Jes. 5:24; 10:17); en zij zullen, daar zij Gods oordeel (vs. 15 v.) volvoeren, tegen hen ontbranden en zullen ze verteren, zodat Ezau’s huis geen overgeblevene zal hebben. Dat zal zo zeker zijn; want de HEERE heeft het gesproken (Joël 3:13).

Wraak door broeders

Het ging gisteren ook over het gebed om wraak dat niet betekende dat de dichter van Psalm 137 zelf aan de slag ging om die wraak uit te voeren. Dan zou hij wraakgierig zijn. Gebed om wraak moet altijd een gebed om gerechtigheid zijn en moet elementen in zich dragen van het gebed om inkeer en bekering van die vijand. Dat is voor ons mensen soms moeilijk te onderscheiden. Zelfs bij onszelf!
Hier in onze dagtekst lijkt het er sterk op dat Jacob zelf aan de slag gaat en dat Jozef ook zijn steentje bijdraagt met zijn vlammetje.
Gezamenlijk trekken het Tienstammenrijk en het Tweestammenrijk tegen Edom op, zoals Simson met fakkels richting de Filistijnse korenvelden liep en er de vossen mee het koren in joeg. Moet dat nu zo? Moet dat zo tegen broedervolken?
Nou, die vraag is niet helemaal legitiem, met de bespreking van Psalm 137 in mijn achterhoofd. Er is nogal wat aan vooraf gegaan. Het gaat hier maar niet om individuele wraak, haat tegen personen, maar om gerechtigheid. Edom had zich niet alleen misdragen tegen Israël maar ten diepste tegen de God van Jacob! De wraak komt dan ook niet bij Israël vandaan, maar bij de HEERE, Wiens eer gekrenkt is. Soms schakelt Hij daar heidenen bij in. Die op hun beurt 'er zin in krijgen' als we merken dat het hen zo voor de wind gaat met dat wraak uitoefenen. Daardoor gaan ze over de schreef, de grens die God stelde. Zodat ook zij weer onderwerp van Gods straffen worden.
Maar nu schakelt Hij Zijn verbondsvolk in, dat zal fungeren als een brandende lucifer in een veld gortdroge stoppels. Eerder al had God Zelf dat 'huis' van Edom gedevalueerd tot een stoppelveld. Dus er was al wat aan vooraf gegaan… niet zonder waarschuwingen! Hardnekkigheid resulteert in totale vernietiging. De moderne en goddeloze mens is geneigd om dan naar de gestrafte te kijken en die strafmaat langs zijn eigen maatlat te leggen. Het resultaat is steevast: "Dit is buitenproportioneel! Is dat nou een God van liefde?!" Alsof de moderne mens op een God van liefde zit te wachten. Hij koppelt Gods liefde – als hij daar al in gelooft – telkens weer los van Gods toorn en gerechtigheid. Dat werd gisteravond wel duidelijk in Psalm 137.

Wraak van God

Nu we het daar toch over hebben: moet dat nou zo? Psalm 137 eindigt met de kleine kindertjes van Babel die zullen worden gepakt en verplettert op de rotsen. Walgelijk! Is dat nou een God van liefde? Dat kan toch onmogelijk dezelfde God zijn als Die van het Nieuwe Testament?!
Ja dat is Hij toch wel! Alleen … met de komst van Jezus ís het oordeel en de wraak losgelaten op Gods Zoon aan het kruis op Golgotha. En tegelijk wordt het universele recht op de Jongste Dag gedaan (met incidentele uitzonderingen in de tijd). Dat móet wel. De zielen onder het altaar in de hemel roepen erom. En reken maar dat dat gaat gebeuren. Eén van de stelligste uitspraken gisteren vond ik dat je niet moest willen dat de hel leeg bleef. Dat gaat recht in tegen de geest van deze tijd. En toch is het goed om daar over na te denken. En rekening mee te houden. Hoe ga jij die Grote Dag van God tegemoet.
Nog één ding wil ik met je delen. Er werd gisteren gesteld dat velen met afschuw dat laatste vers van Psalm 137 (over die verplettering van kleine kindertjes) lezen en er zich van distantiëren. Ze beschuldigen de dichter ervan dat hij buitensporige wraakgedachten heeft. Hij is een zieke geest, volgens sommige uitleggers.
Maar als we dat beeld niet kunnen verdagen… waarom maakt de moderne mens zich dan wel zo hard voor het recht op abortus, waarbij (super)kleine kindertjes te pletter worden geslagen op de rotsen van onze zogenaamde medische wetenschap en zorg. Waarom vallen we over teksten waarin mensen de dood begeren, terwijl je je mond moet houden als mensen euthanasie begeren? De normen vervagen en de maatstaven waarmee we heden ten dage de ethische zaken meten zijn valse maten. Wat God beschermt in Zijn Woord moet omver; wat Hij verfoeid moet kunnen tegenwoordig.
En als er teveel mensen komen die op het onrecht hierin wijzen, dan moet desnoods God dood. Maar steen voor steen stapelen we een toren tot in de wolken op, om God tot toorn te verwekken. Ik weet het: het is niet meer van deze tijd om daar zo over na te denken. Maar God is ook niet van deze tijd! Hij is van eeuwigheid… en… tot in eeuwigheid. En jij en ik?