Wil het al lukken de vrede te bewaren?

“Vrede laat Ik u, Mijn vrede geef Ik u; niet gelijkerwijs de wereld hem geeft, geef Ik hem u. Uw hart worde niet ontroerd en zij niet versaagd.”
Johannes 14 : 27

 

Vrede met God

Daarnet las ik het verslag van de Bondsdag van de HHK-vrouwen, waarin een samenvatting stond van het referaat van ds. A. Vlietstra. Het artikel is getiteld ‘In ons leven moet geestelijke strijd ontbranden’. Het leek mij een platgetreden en eenzijdig pad. Dat ‘moeten’ zint me niet, want van wie moet dat dan? En strijd… wat versta je daaronder? Aversie van je omgeving? Weerstand in de 21e eeuw wegens je oubollige levensstijl? Onbegrip over je chagrijnige –  zogenaamd vroom – misprijzende trek op je gezicht? Nou, ik moet het nuanceren: ds. Vlietstra heeft blijkbaar het accent op ‘geestelijke’ gelegd; omdat hij het zet tegenover de strijd tegen elkaar binnen de kerk. Strijd… Een strijd die moet… Maar in de tekst van vandaag praat Jezus over ‘vrede’. Vraagt Jezus wel om strijd? Om een jihad voor Hem? Of een kruistocht tegen ongeloof en zonde?

Een misschien niet zo verwacht uitstapje: jaren geleden maakte de nederlandse popzangeres Ruth Jacott een merkwaardig liedje, 'Vrede',  dat hier best wel een eye-opener bij is:

Zelfs de allerduurste auto kan niet zwemmen
En als 't nat is heeft ie moeite om te remmen
Daarom is er met het asfalt iets gedaan
Waardoor er nooit een druppel water op blijft staan

We weten allemaal dat goochelaars bedriegen
En dat geen mens waar ook ter wereld zelf kan vliegen
De ware reden dat het vliegtuig nu bestaat
Ligt in het feit dat zweven niet vanzelf gaat.

We bouwen huizen om orkanen te weerstaan
En maken schepen om in elke storm te varen
Er wordt gesleuteld aan een lamp die nooit kapot zal gaan
Het wil alleen nog niet zo lukken
Om de vrede te bewaren

Elke nieuwe appelboom die wordt geboren
Heeft van nature niet de oren om te horen
Maar genetisch zullen wij 'm dan wel leren
Om smaak en kwaliteit te garanderen

We bouwen huizen om orkanen te weerstaan
En maken schepen om in elke storm te varen
Er wordt gesleuteld aan een lamp die nooit kapot zal gaan
Het wil alleen nog niet zo lukken
Om de vrede te bewaren

Als geen brug te ver is
Komt straks elke klok gelijk te staan
Als geen weg te lang is
Wil straks geen mens een ander mens meer slaan

We bouwen huizen om orkanen te weerstaan
En maken schepen om in elke storm te varen
Er wordt gesleuteld aan een lamp die nooit kapot zal gaan
Het wil alleen nog niet zo lukken,
Om de vrede te bewaren.

We kunnen blijkbaar van alles versleutelen aan het leven – en op de lange termijn blijkt dat nogal eens 'verknoeien' te zijn – maar vrede bewaren is nog een dingetje! Vrede maken ook; laat staan vrede geven!
Vrede: daar zitten we allemaal om verlegen. En voor je het weet tuimel je in de valkuil van het inzoomen op het woordje vrede, zoals ik tuinde in de valkuil van de woordjes 'moeten' en 'geestelijke strijd'. Jezus spreekt over vrede, jawel. Maar dat is de helft van de zaak. Hij spreekt over 'Mijn vrede'. Vrede is gemeengoed en kwetsbaar. Je kunt mensen om je heen aansporen om de vrede te bewaren, maar dat betekent nog helemaal niet dat die ander daar ook toe gezind is. Vrede kun je niet geven, als ben jij de bezitter en beheerser ervan. Jezus wel!
We kijken nog een keer naar de tekst, nu in de versie van de Bijbel in Gewone Taal:
“Ik geef jullie mijn vrede. De vrede die deze wereld jullie kan geven, duurt maar kort. Maar mijn vrede blij altijd bij jullie. Wees niet bang, verlies de moed niet.”

Mijn vrede

Vrede is meer dan de afwezigheid van oorlog. De vrede waarover Jezus spreekt gaat dus over hele andere dingen dan waarover pacifisten spreken. Luister eens naar de Kanttekeningen bij de StatenVertaling: “Dat is, een ware en vaste gerustheid des gemoeds in God, ontstaande uit een verzekerdheid van de vergeving uwer zonden.” Ze verwijzen naar Filippenzen 4:7 waar staat “En de vrede Gods, die alle verstand te boven gaat, zal uw harten en uw zinnen bewaren in Christus Jezus.” Uit die uitleg van de Kanttekeningen kun je duidelijk vaststellen dat wij mensen die vrede niet in eigendom hebben, laat staan kunnen doorgeven. Vrede met God, totale shalom in optima forma, biedt ook zekerheid (en daarom spreekt Jezus ook in de tekst over 'niet ontroerd zijn' en 'niet versaagd worden'. Maar het allermooiste vind ik nog het woordje 'Mijn'. Jezus spreekt over 'Mijn vrede'. Hij is er de Eigenaar van, de beheerder én de uitdeler.

Die Ik geef

Dat Jezus hier dus spreekt over 'geven' is dan ook vanzelfsprekend. Hij is de Enige die dat kan. Maar… als we goed naar Hem luisteren, dan beweert Hij dat de wereld ook 'vrede geeft’ of denkt te geven. De wereld kan hooguit een vorm van vrede creëren, maar de wereld kan (en wil) onmogelijk vrede met God geven.
Hoe gaat Jezus dat dan doen? Blaast Hij op hen, zoals later, na Zijn opstanding? Nou, misschien moeten we wel constateren dat Jezus hier spreek over iets dat Hij op dit moment nog niet kan doen. De vrede moet nog worden gerealiseerd. Luister opnieuw naar de Kanttekeningen: “Dat is, die Ik door Mijn dood en opstanding u zal verwerven en toebrengen.” Er word verwezen naar Romeinen 5:1, waar we lezen: “Wij dan gerechtvaardigd zijnde uit het geloof, hebben vrede bij God door onzen Heere Jezus Christus…”.
Ik om nog een keer terug op de lezing van ds. Vlietstra. Hij zegt: “Strijd is de weg waarlangs de Heere Zijn volk leidt om in te gaan in het Koninkrijk der hemelen. Maar de strijd is niet de grond om in te gaan. Dat is Christus.” Dat eerste klinkt vooral heel clichéematig, hoewel ik steeds vaker constateer dat veel kerkmensen clichéematig denken. Maar met die nuancering ben ik wel weer blij: strijd is geen doel op zich, laat staan de grond om in te gaan. Ik vrees dat veel refo's nog steeds rooms denken.
Evenzeer is geloof geen doel op zich maar een weg waardoor God vrede bewerkt in ons hart. Immers, als Jezus vrede wil geven, hoe pak ik dat van Hem aan of hoe ontvang ik dat? Via het infuus van de Geest, het geloof. Bij bloedtransfusie neem je geen bloed van een ander, maar ontvang je bloed van een ander. Zo ook met deze vrede. En vrede met God is wis en waarachtig een doel op zich. Want dat is het herstel van de breuk uit Genesis 3.

Geeft moed

Maar waarom spreekt Jezus nu over angst, twijfelmoedigheid, aanvechting en/of het verliezen van moed? Natuurlijk is dat ook met het oog op de naderende verwarring die zal ontstaan bij Zijn gevangenneming en vooral ook Zijn dood. Maar ook bij Zijn daaropvolgende hemelvaart. Al zijn er bij die laatste gebeurtenis al veel meer stukjes op hun plaats gevallen. Jezus zet Zijn vrede tegenover onze angst en moedeloosheid. En daar is reden voor! Want zonder Hem kun je niks doen. Maar met Hem kun je meer dan alleen over water lopen, zoals Petrus. Met mijn God spring ik over bergen…
Dat het nog niet zo lukken wil met het bewaren van de vrede, waarover Ruth Jacott spreekt, verbaast me niets. Dat is dweilen met de kraan open namelijk. Je bent hooguit brandjes aan het blussen. De realisatie van werkelijke sjalom met God, moet je daarom ook spelen via iemand anders: Iemand anders; Jezus. Dan zal daaruit ook vrede onder elkaar voortvloeien. Maar… staar je niet blind op een toestand van harmonie een eensgezindheid. Voor je het weet, leuk je achterover en ga je zekerheid putten uit de bewerkte situatie van vrede op aarde. Maar dan moeten al die neuzen voortdurend dezelfde kant uit blijven staan. Het is zo jammer en verwarrend dat veel mensen in de kerk de vrede onder elkaar verwarren met de vrede in God. Ze halen er Psalm 133 bij, te kust en te keur. Maar gaat dat wel over de juiste vrede en liefde? Wat is broederlijke liefde eigenlijk? En wordt dat niet vaak verward met 'alles goed vinden' en 'elke mening en visie naast elkaar laten bestaan'? Maar is dat dan nog wel nuchter en waakzaam, zoals Petrus dat noemt in zijn eerste zendbrief? Is vrede met God misschien wel juist niet verenigbaar met die uitwendige 'eensgezindheid' in allerlei kerken en gemeenten? Praten we misschien toch liever over vrede op aarde dan over vrede met God? Denk daar eens over na!
Want de vrede op aarde doet ons vooral bezig zijn met het je hier thuis voelen. Maar de vrede met God maakt je vreemdeling hier beneden, hoe goed je het misschien ook hebt, en doet je verlangen naar Zijn toekomst. Dat geeft moed, tot ver over de dood in het eeuwige leven! Daar, waar het volkomen blijkt gelukt te zijn met de vrede te bewaren. Tot in eeuwigheid!