maandag 20 mei 2019

Muzikale odes

Heel vaak wordt gesproken over ‘Het lied van Mozes en van het Lam’. Bij de opmaak van dit boekje had ik dát aanvankelijk ook op de voorkant gezet. Maar als je goed leest gaat het over twee gezangen, twee liederen. Eentje van Mozes en eentje van Jezus Christus.

Na de zeven engelen (vers 1) die Gods toorn over de Antichrist en zijn volgelingen hebben uitgestort, krijgt Johannes een nieuw gezicht te zien. Na de plagen en de verdrukking door het antichristendom volgt nu dus het beeld van de overwinning. Hij ziet een zee, zo glad als een spiegel, waarop de bloedrode zon haar vuurrode licht weerspiegelt; al kleurt de zee ook rood van geweld!
Het laatste en definitieve oordeel heeft zich voltrokken; de satan en zijn rijk zijn eeuwig tenonder gegaan. Een angstige realiteit voor allen – in of buiten de kerk – die God niet hebben willen dienen! En wie over een Laatste Oordeel spreekt, denkt dus eigenlijk aan meerdere oordelen!
Het is goed om je dat te realiseren. Daar zijn weer andere boeken over geschreven en er bestaan diverse visies op, maar het gedeelte waar we in die boekje bij stil zullen staan gaat dus over wat er daarná gebeuren gaat.
Overigens, die zeven engelen komen verderop in dit hoofdstuk nog terug en scharen zich bij de mensen die daar aan die fonkelende zee staan. Maar wat doen die mensen?

Een gezang

Johannes vertelt dat die mensen, daar aan de oever, zingen. En ze zingen een gezang, aldus de StatenVertaling; een lied, aldus de Herziene StatenVertaling. Een ode staat er in het grieks. “Het duidt – aldus een lexicon van de griekse grondtaal – op een lied dat veel ontleend heeft aan de Psalmen van het Oude Testament, hoewel het daartoe niet beperkt hoeft te zijn!”
Kort door de bocht zou je kunnen zeggen dat er vooral wordt gezongen met liederen die een strak lijntje houden met de Bijbel. Dat is natuurlijk ook juist. We zingen geen liedjes in de kerk, die haaks staan op Gods Woord. Maar waar ligt de grens? Wat is je motief bij het zingen? En wat is je motief bij het commentaar dat je op liederen hebt?
Nog even terug naar het woord ode. Dat is een lofdicht of lofzang, die gewijd is aan een persoon of zaak. Het karakter – aldus Wikipedia – is vaak zeer lovend en hoogdravend, de betrokkene kan geen kwaad doen. Behalve een gedicht kan de ode ook een muziekstuk zijn. Niet alle lofzangen worden dus gezongen. Is het onderwerp religieus van aard, dan spreekt men van een hymne of van een dithyrambe. Een prozaïsche lofrede, niet op rijm, noemt men wel een eloge of elogium.
Als het commentaar op liederen zich richt op de ­platvloersheid van sommigen liederen, dan mag dat terecht worden genoemd. De HEERE is heilig en de ode aan Hem moet wel passend zijn bij Hem; anders is het niet lovend!
Maar als het commentaar haarkloverij is, dat het goede motief achter het lied wil afkraken, moet je je afvragen wat de HEERE daarvan zal vinden! Ja, het gezang moet recht doen aan Wie de HEERE is. Er moeten geen onheuse dingen over Hem worden gezegd. Maar elke preek heeft zijn eenzijdigheid; zo ook elk lied. Laten liederen met elkaar een goede balans vormen. Daarom is het goed om psalmen en liederen wel­overwogen te kiezen voor de eredienst en zangdiensten, zodat daardoor het evenwicht behouden blijft.
Zingen zorgt ervoor dat je geen andere gedachten in je hoofd kunt binnenlaten; dus met zingen kun je je voor 100% richten op Hem Die je met jouw ode wilt eren. Andere emoties, zoals angsten, boosheid of zorgen, worden automatisch buiten gesloten. Hoe bijzonder heeft de HEERE dát in ons gemaakt!

Twee gezangen

Zoals gezegd worden er daar aan het strand twee liederen gezongen. Als zouden die liederen samen een bepaalde balans – of juist een bepaald accent – vormen.
Er wordt dus gesproken over het Lied van Mozes en over het Lied van het Lam. Even voor de goede orde: die eerste is natuurlijk geen ode aan Mozes! Dat was het lied dat Mozes aan het volk Israël heeft geleerd, terwijl hij hen wees op Gods grote daden en daarmee de lofzang opzweepte naar een hoogtepunt. Alles tot lof en eer van de HEERE!
Voorzichtig vraag ik me af: is dat tweede lied dan soms ook geen ode aan het Lam? Zou het misschien ook gaan over Gods grote daden en zou het ons ook meenemen in de vloedgolf van aanbidding, aangemoedigd en ondersteund door de citers van God, de kitháras toú Theoú, die in vers 2 werden genoemd? God had Zelf instrumenten gegeven om de lof aan Hem te begeleiden. Soms is de Bijbel minder mystiek dan we graag zouden zien: God deelde gewoon instrumenten uit.
En dat het lied van het Lam niet over het Lam, maar over Zijn liefdevolle Vader gaat, klinkt ons wellicht ook al veel minder mystiek en geestelijk in de oren. Maar was dát niet precies wat Jezus op aarde deed: Hij wees voortdurend op Zijn Vader en niet op Zichzelf! Toen Hij heenging, leerde Hij Zijn discipelen om zélf – zelfstandig – te bidden en zich te richten tot God de Vader, zonder tussenkomst van Zijn Zoon. Als ze maar baden ‘in de naam van Jezus’.
Als we onze gebeden – en dus ook onze gezangen – ­opheffen in Jezus naam, zúllen ze hun doel bereiken. Dan is het niet om het even welk taalgebruik je bezigt; maar dan gaat het vanzelf eerbiedig. We zouden daar eens veel minder krampachtig over moeten doen. Het is te vrezen dat veel zich vroom vindende onbekeerden zich bemoeien met de woordkeus van de aanbidding, die zij ijken aan hun eigen dode taalgebruik. Technisch en theologisch ‘juist’, maar ontdaan van elke vorm van passie en kinderlijk geloofsbeleving en ­-vertrouwen!
Laten we zingen, zoals het Lam ons dat heeft voor­gedaan, tijdens Zijn leven. En zoals het Lam ons dat door Zijn Geest nog dagelijks leert en voorzingt. De Heilige Geest leert ons namelijk ook niet zuchten “O, Heilige Geest” of “Och, Heilige Zoon van God”, maar “Abba, Vader!”
Zowel de Zoon als de Heilige Geest richten de schijnwerpers niet op Zichzelf, al zijn Ze één met de Vader. God is immers Eén?! De Vader richt dan ook niet alle aandacht op Zichzelf, maar ontvangt die aandacht door het werk van Zijn Zoon en van de Geest Die van Hem en Zijn Zoon uitgaat (aan het werk is).
Refo’s en charismatischen zouden daarover eens meer moeten nadenken! Dan zou het gezang op aarde weleens een stuk zuiverder kunnen klinken! Immers, dit hier op aarde is een grote oefenschool voor straks…

Geen opmerkingen:

Een reactie posten